آفت دهانی، علل و عوامل بروز آن، راه های مراقبت و درمان زخم آفتی

آفت دهانی یک زخم دردناک به شکل بیضی یا گرد با حدود مشخص می‌ باشد. معمولا بر روی زخم آفت لایه سفید رنگی وجود دارد که می‌تواند محلی برای تجمع باکتری های دهانی باشد. آفت ضایعه ای دردناک است و فرد را در هنگام غذا خوردن با مشکل مواجه می‌کند.

آفت در هر قسمتی از مخاط دهان ممکن است ایجاد شود. شایع ترین محل ها شامل زبان و لب هستند. برعکس، محل هایی مانند سقف دهان مکان شایعی برای زخم آفتی معمول نیست مگر آنکه آفت در زمینه بیماری دیگری ایجاد شده باشد. آفت می تواند نشانه ای از بیماری ویروسی یا نتیجه کمبود مواد مغذی مانند ویتامین ها باشد. در پاره ای از موارد علت آفت بیماری های گوارشی مانند بیماری سلیاک، کرون، وحتی سندرم بهجت است.

انواع آفت دهان
زخم آفتی به سه گروه تقسیم می شود: 1) مینور 2) ماژور و 3) هرپتی فرم.
آفت مینور یا کوچک زخم های آفتی منفرد یا متعددی (4 یا بیشتر) هستند که پس از گذشت 2 هفته بدون برجای گذاشتن زخم بر طرف می شوند. محل آفت مینور غالبا بر روی لثه ها، زبان و لب قرار دارد. آفت بزرگ یا ماژور معمولا آفت منفردی با اندازه بزرگ در پشت دهان و بر روی لوزه هاست که با درد بسیار شدیدی در حین بلعیدن غذا همرا است. بهبود آفت ماژور ممکن است 6 هفته به طول بینجامد. این آفت بر خلاف آفت مینور حاشیه نامنظم داشته و عمقی تر است. آفت هرپتی فرم به زخم های فراوان (10 عدد یا بیشتر) و کوچک آفتی گفته می‌شود که بدون بر جای گذاشتن زخم، پس از دو هفته بهبود می یابد.

علل و عوامل بروز آفت دهانی
در مورد علت دقیق بروز آفت های دهانی صحبت های بسیاری مطرح شده است. به طور کلی آفت دهانی می تواند علت های زیادی داشته باشد. با این حال آفت های دهانی جزئی و کوچک معمولا به دنبال خراش یا گاز گرفتن لب یا زبان ایجاد می شوند. از علت های دیگر زخم های آفتی می توان به موارد زیر اشاره کرد :

اضطراب و استرس و تغییرات هورمونی در سیکل قاعدگی : عملکرد بسیاری از غدد درون ریز بدن وابسته به محرک های خارجی مانند استرس می ‌باشد. در تحقیقات انجام شده بر روی بیماران آفت مشاهده شده است که سطح هورمون کورتیزول در بزاق این افراد در مقایسه با افراد سالم، به مراتب بیشتر است. کورتیزول هورمونی است که در شرایط وجود استرس و تنش از غده فوق کلیه آزاد می‌شود.
بیماری های گوارشی مانند سلیاک و بیماری کرون
ویروس هایی مانند هرپس و ویروس آبله مرغان یا زونا
کمبود مواد مغذی مثل ویتامین B12 و یا آهن و اسید فولیک. در مطالعات انجام شده کاهش معناداری در سطح ویتامین D نیز در بیماران با زخم های آفت دهانی به چشم می خورد.
دندان مصنوعی و پروتز های دهانی
مصرف برخی از مواد غذایی مثل گردو، گوجه فرنگی یا بادمجان یا برخی از دارو ها