چگونه خشم خود را کنترل کنیم؟/ قسمت دوم: 4 قدم تا کنترل

نی‌نی سایت: در قسمت اول مطلب به موضوع خشم و آثار مخربی که می‌تواند روی شما، اطرافیان و زندگی‌تان به جا بگذارد صحبت کرده و تلاش کردیم تا ریشه‌های خشم را تا حدودی بشناسیم. در این مطلب قصد داریم به خشم به عنوان یکی از هیجانات نگاه کنیم و مرحله به مرحله کنترل بر آن را برای‌تان شرح دهیم. اما قبل از رسیدن به آن مراحل لازم است باز هم به این احساس نگاه دقیق‌تری بیندازیم.
محمد رضابیگی، روانشناس بالینی در ادامه موضوع می‌گوید: در مورد خشم و شکل بروز آن در مطلب قبلی صحبت کردیم. گفتیم که اغلب اوقات خشم به واسطه باور شما شکل می‌گیرد. یعنی مجموعه قوانینی که شما برای خود تعیین کرده‌اید و وقتی کسی رفتار یا حرفی خارج از آن چهارچوب مشخص می‌زند برای شما ایجاد خشم می‌کند. باید توجه داشته باشید که این خط قرمزها گاهی هیچ کمکی به شما نمی‌کنند بلکه باعث آسیب به خودتان یا اطرافیان‌تان می‌شود.

به عنوان نمونه، فرض کنید مادری از دست فرزند خود خشمگین می‌شود چون از نگاه او کودکش وقتی با اسباب‌بازی‌هایش بازی می‌کند، بیش از حد آنها این طرف و آن طرف می‌اندازد. اما باید به این فکر کند که این رفتار کودک چه آسیبی به زندگی آنها وارد می‌کند؟ اگر این موضوع آسیب‌زا نیست پس آیا ارزش ناراحتی، عصبانیت و واکنش تند را دارد؟ مادری که نسبت به کودک خود دچار خشم می‌شود در وهله اول به خودش آسیب می‌زند و بعد کودک را دچار آسیب‌های مختلفی می‌کند. اغلب مادران نیز بعد از خشم بر سر مسائل جزئی دچار عذاب وجدان و ناراحتی دو چندان می‌شوند که چرا نتوانستند خودشان را کنترل کرده و به کودک پرخاش کرده‌اند.
همه ما از بدو تولد با هیجانات مختلف به دنیا آمده‌ایم و آنها را تجربه کرده‌ایم؛ اموری مانند شادی، خشم، عشق و… هیجاناتی هستند که فکر می‎‎کنیم شناخت کاملی از آنها داریم اما به واقع ما آنها را به صورت عمقی و کامل نشناخته‌ایم. به درستی نمی‌دانیم در چه موقعیت‌هایی باید آنها را بروز داد یا کنترل کرد و اینکه این هیجانات از چه چیزی نشات گرفته و چطور باید هدایت شوند.
کنترل خشم، به عنوان یکی از این هیجانات که نیاز به شناخت درست دارد یک امر دفعی و ناگهانی نیست بلکه مهارتی است که به مرور به دست می‌آید. وقتی شما روی موقعیت‌های مختلف و رفتاری که انجام می‌دهید بتوانید شناخت بهتری به دست بیاورید و به قصد اصلاح …. خودبه‌خود و به مرور زمان در این زمینه پیشرفت می‌کنید. البته بحث کنترل خشم و تکنیک‌هایی که برای این موضوع وجود دارد بحثی بسیار تخصصی است که در مورد هر شخصی باید مخصوص او انجام شود. اما در کنار این کلاس‌ها و دوره‌هایی نیز وجود دارد که بحث‌های عام‌تر و کلی‌تری را راجع به این مساله مطرح می‌کند و آموزش‌های اولیه را به افراد می‌دهد.
به طور کلی مهارت‌هایی که ما باید در مقابل هیجانات، برای شناخت بهتر و تسلط به آنها پیدا کنیم، شامل:

1. تفکیک: شما باید ابتدا بتوانید هیجانات مختلف را به درستی از هم تفکیک کنید. فرق میان اضطراب، استرس و ترس وجود دارد و باید بتوانید مرزهای آنها و علائم و ریشه‌های هر یک را بشناسید تا درک درستی از هیجانی که به شما دست داده داشته باشید.
2. شناخت: حال که توانستید این هیجانات را از هم تفکیک کنید قدم دوم شناخت درست آنهاست. وقتی بتوانید خشم را از نفرت یا هیجانات مشابه به درستی تفکیک کنید، می‎توانید به شناخت بهتری نسبت به آن برسید. مثلا دریابید که در چه موقعیت‌ها یا شرایطی و در مواجهه با چه اشخاصی دچار خشم می‌شوید.
3. تاثیر هیجانات روی شما: بعد از تفکیک و شناخت می‌توانید به تاثیرات مثبت یا منفی هیجانات مختلف روی خودتان پی ببرید و در صدد بهبود آن باشید.
4. کنترل: حال که توانستید تشخیص بدهید این هیجانات از چه نوعی هستند و تحت چه شرایطی به شما دست می‌دهند و چه پیامدهایی برای شما به همراه دارند، می‌توانید برای کنترل و هدایت آنها اقدام کنید.
در مطلب بعدی به تکنیک‌های کنترل روی خشم به عنوان یک نمونه از هیجانات می‌پردازیم.