چگونه خشم خود را کنترل کنیم؟/ قسمت اول: شناخت ریشه‌ها

نی‌نی سایت: شاید بتوان گفت یکی از مهم‌ترین و البته دردسرآفرین‌ترین احساسات ما خشم است. بارها دیده یا شنیده‌ایم که افراد با یک خشم نابجا یا کنترل‌نشده مرتکب اشتباهاتی شده‌اند که بعضا قابل جبران هم نیست. خشم ریشه بسیاری از مشکلات ما با همسر یا فرزندان‌مان است و اینکه بتوانیم ریشه خشم را شناسایی و آن را تحت کنترل خود در آوریم بسیار مهم است. در همین رابطه با محمد رضابیگی، روانشناس بالینی گفت‌وگو می‌کنیم تا به ما در این زمینه کمک کند.
رضابیگی در مورد خشم و عصبانیت می‌گوید: خشم یکی از هیجانات مهمی است که به انسان دست می‌دهد. مانند دیگر حس‌ها این حس نیز در وجود ما نهفته است و گاهی بروز و ظهور پیدا می‌کند. هیجانات به طور کلی در کنار عقل مانند دو درشکه‌ای هستند که ما را به پیش می‌برند پس باید هر توازن را میان این دو برقرار کرد و اجازه بروز هیجانات را داد اما این به این معنی نیست که عنان و اختیار خود را به طور کلی به دست یکی از آنها بسپاریم. تعقل زیادی و خشک برخورد کردن پسندیده است و نه  اما برای کنترل و به دست گرفتن این هیجان راه‌هایی وجود دارد.

این روانشناس بالینی در مورد شناسایی ریشه‌های خشم توضیح می‌دهد: خشم اغلب از باورهای شما سرچشمه می‌گیرد. هر فردی یک سری خط قرمزها در زندگی برای خودش تعیین کرده یا از طریق آموزش‌هایی که دیده است در ذهنش تعریف شده است. وقتی شما عمل یا رفتاری را خلاف باورهای خود می‌بینید خودبه‌خود با واکنش خشم با آن مقابله می‌کنید.
به عنوان نمونه در مورد همسر یا فرزندان خود باورهای سخت‌گیرانه‌ای دارید که توجیه منطقی برای آن وجود ندارد. مثلا تصور کنید اینکه فرزند شما بریز و بپاش کند یا چیزی را روی زمین بریزد آن هم وقتی که شما تازه منزل را جاروبرقی کشیده‌اید، چه رفتاری را برای‌تان در پی دارد؟ برخی با این قضیه خیلی خونسردانه برخورد می‌کنند و برای برخی این موقعیت باعث ایجاد خشم و واکنش شدید می‌شود.
بنابراین رفتارها و هیجانات ما تحت تاثیر شخصیت و باوری است که برای خودمان شکل دادیم و برای مقابله با خشم باید روش‌مان را تغییر دهیم، باید روی خودمان کار کنیم تا بتوانیم خشم خود را مهار کنیم. ما نیاز داریم که یکسری مهارت‌ها را بیاموزیم تا با کمک آنها روی خود تسلط پیدا کنیم. 
محمد رضابیگی در مورد کنترل خشم و راه‌های آن تاکید می‌کند: برای کنترل خشم، نخستین قدم برای این کار این است که ریشه‌ها و علت‌های خشم خود را شناسایی کنید. شناسایی موقعیت‌ها یا مکان‌هایی که شما در آنها دچار خشم می‌شوید نیز در این زمینه راهگشا است. زیرا خشم و عصبانیت برای همه به صورت یکسان رخ نمی‌دهد؛ مکان، شرایط و فاکتورهای دیگر در افراد مختلف متفاوت است. به عنوان مثال ممکن است شما هرگز در محل کارتان دچار خشم و عصبانیت نشوید اما در محیط منزل و با افراد خانواده مرتبا دچار این حالت بشوید اما یک نفر دیگر تحت شرایط دیگری دچار این هیجان شود.
شرایط خشم هر فردی باید به صورت مجزا مورد بررسی قرار بگیرد و این کار را باید یک روانشناس یا روانپزشک انجام دهد. نگاه یک متخصص از روی مشخصات و فاکتورها می‌تواند دلایل خشم فرد را تحلیل کرده و به راه‌حل دست پیدا کند.
اما برای کنترل خشم تکنیک‌هایی وجود دارد که در قسمت بعدی به آنها می‌پردازیم.