پره اکلمپسی، عارضه‌ای خطرناک در دوران بارداری

نی‌نی سایت: پره اکلمپسی (Pre-eclampsia) نوعی اختلال پیچیده مربوط به دوران بارداری است که گفته می‌شود نزدیک به 8 درصد از زنان حامله را تحت تأثیر قرار می‌دهد. تشخیص این عارضه مرتبط با فشار خون بالا و همچنین پدیده نادر وجود پروتئین در ادرار است. نادر از این جهت گفته می‌شود چون به طور طبیعی نباید در ادرار اثری از پروتئین باشد. در نتیجه ابتلا به این عارضه، کلیه از مهمترین اندام‌هایی است که متحمل عوارضی خواهد شد.

عارضه پره اکلمپسی معمولا پس از هفته بیستم بارداری روی می‌دهد و این درحالی است که زن باردار تا پیش از آن فشار خون کاملا طبیعی داشته است. مطالعات پزشکی نشان می‌دهد که حتی اندکی افزایش در فشار خون می تواند نشانه‌ای بر ابتلا به عارضه پره اکلمپسی باشد.

درصورتی که این عارضه درمان نشود، سلامت مادر و جنین در خطر خواهد افتاد تاجایی که می‌تواند به مرگ آنها نیز منجر شود. درصورتی که تشخیص ابتلای به این عارضه داده شود، تنها راه نجات جنین و مادر زایمان زودتر از موعد است. درصورتی که ابتلای به این عارضه خیلی زود تشخیص داده شود، تازه چالش دیگری آغاز می‌شود. از یک سو باید زایمان زودتر از موعد انجام داد و این درحالی است که نوزاد هنوز نارس است و از سوی دیگر درصورتی که زایمان زودتر از موعد انجام نشود، سلامت مادر و جنین در معرض خطر جدی قرار خواهد گرفت.

علایم
این عارضه معمولا بدون نشانه خاصی بروز می‌کند. ابتلای به فشار خون بالا در دوران بارداری معمولا به تدریج صورت می‌گیرد با این حال در مرحله‌ای از بیماری، شدت ناگهانی پیدا کرده تا آنجاکه زن باردار و اطرافیانش را دچار سردرگمی می‌کند. پزشکان توصیه می‌کنند فشار خون در دوران بارداری به طور مرتب تحت کنترل قرار گیرد زیرا یکی از علایم اولیه این عارضه، افزایش یافتن فشار خون است. اگر فشار خون 14 روی 9 و یا بالاتر از آن باشد باید سریعا به پزشک مراجعه کرده تا معاینات دقیق‌تری انجام شود.

دیگر نشانه ها:
وجود پروتئین در ادرار یکی از نشانه‌های جدی ابتلا به پره اکلمپسی که با انجام آزمایش مشخص می‌شود. از آنجاکه به طور طبیعی نباید در ادرار اثری از پروتئین باشد، این نشانه می‌تواند علامت خوبی برای تشخیص پره اکلمپسی باشد. همچنین احساس درد در کلیه نیز باید جدی گرفته شود.

• سردردهای شدید
  
• بروز تغییراتی در بینایی، به ویژه از دست دادن موقت بینایی کامل و یا احساس وجود پرده ای نارمرئی در مسیر دید
  
• دردهای غیرطبیعی
  
• در شکم و معده به ویژه در زیر قفسه سینه و سمت راست
  
• تهوع و استفراع
  
• کاهش حجم ادرار
  
• کاهش سطح پلاکت‌های خون
  
• اختلال در عملکرد کلیه‌ها
  
• تنگی نفس که ناشی از وجود مایعاتی در شش‌ها می‌شود

همچنین افزایش ناگهانی وزن و تورم شدید و ناگهانی در صورت و دست‌ها معمولا همراه با پره اکلمپسی است.  البته این نشانه‌های اخیر در طول دوران بارداری و به عنوان نشانه‌ای طبیعی از این دوران نیز مشاهده می‌شود و نباید آن را حتما نشانه‌ای از پره اکلمپسی دانست.

چه زمان به پزشک باید مراجعه کرد؟
پیش از هر چیز فشار خونتان را همواره زیر نظر داشته باشید. از آن گذشته به محض ابتلا به سردردهای شدید، بروز مشکلاتی در سیستم بینایی، احساس دردهای شدید در شکم و معده و یا تنگی نفس سریعا با پزشک خود مشورت کنید. به هر حال توجه کنید که نشانه‌هایی همچون سردرد، تهوع و استفراغ و دردهای دیگر در بخش‌های دیگر بدن از جمله علایم شایع بارداری است و به همین دلیل تشخیص آن از پره اکلمپسی و عوارض حاد دیگر کار پیچیده‌ای است که تنها با مشورت پزشک و انجام آزمایش‌های لازم مشخص می‌شود.

علت بروز پره اکلمپسی
هنوز درباره اینکه چه عواملی موجب بروز پره اکلمپسی می‌شود اطلاعات پزشکی موثقی در دست نیست. برخی کارشناسان پزشکی معتقدند که ابتلا به این عارضه بی‌ارتباط با جفت نیست. به عقیده آنها جفت – که در دوران بارداری مواد مغذی مورد نیاز جنین را تأمین می‌کند – ماده سمی تولید می‌کند که به بروز این عارضه منجر می‌شود.

برخی تحقیقات پزشکی نشان می دهد که بر اساس یک فرآیند طبیعی، در روزهای نخست حاملگی رگ‌های خونی پدیدار می‌شود که خون را به جفت می‌رساند. در زنانی که به پره اکلمپسی مبتلا هستند این رگ‌های خونی به درستی رشد نکرده‌اند. این رگها باریک‌تر از رگ‌های خونی معمولی هستند و به همین دلیل واکنش متفاتی به علایم هورمونی از خود بروز می‌دهند. در نتیجه میزان خونی که باید از درون آنها جریان داشته باشد کاهش پیدا می‌کند.

تصور می‌شود عواملی نظیر آنچه که در زیر آمده است عامل بروز چنین اختلالی باشد:

• نرسیدن خون کافی به جنین
  
• وارد آمدن آسیب‌هایی به رگ‌های خونی
  
• بروز اختلال در عملکرد سیستم ایمنی بدن
  
• برخی ژن‌های خاص

فاکتورهای خطرناک پره اکلمپسی

سابقه بیماری در فامیل: درصورتی که یکی از اعضای فامیل به عارضه پره اکلمپسی مبتلا بوده باشند، احتملا بروز آن در زنان باردار همان فامیل بیشتر می‌شود.

بارداری اول: احتمال ابتلا به پره اکلمپسی در نخستین بارداری به بالاترین میزان خود می‌رسد.

سن: احتمال بروز این عارضه در زنانی که پس از 40 سالگی باردار می‌شوند زیاد است.

چاقی: زنان بارداری که از اضافه وزن رنج می‌برند و میزان آن به حدی است که از نظر علم پزشکی چاق در نظر گرفته می‌شوند در معرض خطر ابتلا به پره اکلمپسی قرار دارند.

چندقلوزایی: مطالعات پزشکی نشان می‌دهد زنانی که دویا چندقلو در راه دارند، بیشتر در معرض خطر ابتلا به پره اکلمپسی قرار دارند.

فاصله زمانی کم یا بسیار زیاد میان بارداری‌ها: بر اساس مطالعاتی که از سوی محققان مختلف صورت گرفته مشخص شده است که اگر فاصله میان دو بارداری کمتر از دو سال و یا بیشتر از 10 سال باشد، احتمال ابتلا به پره اکلمپسی زیاد می‌شود.

سابقه ابتلا به بیماری‌های مختلف: زنان بارداری که پیشتر سابقه ابتلا به بیماری‌هایی نظیر فشار خون بالا، سردردهای میگرنی، دیابت نوع یک و دو، بیماری‌های کلیوی و ایجاد لخته‌های خونی داشته‌اند، بیشتر در معرض ابتلا به پره اکلمپسی قرار دارند.