ناباروری، افزایش سن و دوقلوزایی

 نی‌نی سایت: سولماز توانگر_ متخصص زنان و زایمان: به طور کلی دوقلوزایی به سه دلیل عمده اتفاق می‌افتند؛ وراثت، مصرف داروهای تحریک‌کننده تخمک‌گذاری و استفاده ار روش لقاح آزمایشگاهی یا همان IVF. آیا می‌دانستید دو روش آخر جنبه کاملا درمانی داشته‌اند و به مرور زمان برای دوقلودار شدن‌های انتخابی مورد استفاده قرار گرفته‌اند؟
قرص‌هایی برای دوقلوزایی
بحث استفاده از داروهایی تحریک تخمک‌گذاری برای درمان ناباروری به سال‌ها پیش برمی‌گردد. البته تنها دلیل ساخت و تجویز این داروها توسط متخصصان درمان نازایی یا کم باروری بود. به عبارت دیگر وقتی یک خانم به هر دلیلی (به عنوان مثال تنبلی تخمدان) قادر به تخمک‌گذاری نبود، با مصرف این داروها تخمک آزاد می‌کرد و صاحب فرزند می‌شد. البته یکی از مهم‌ترین عوارض این داروها که گاهی اتفاق می‌افتاد، بارور شدن همه تخمک‌های آزاد شده و تشکیل دو، سه و بیشتر از سه جنین بود. اما به مرور زمان این عارضه به مزیتی تبدیل شد و بسیاری از خانم‌ها به بهانه داشتن دوقلو متقاضی مصرف داروهای تحریک تخمک‌گذاری شدند. حتی تا سال‌ها پیش مصرف دارو برای دوقلوزایی در دنیا پرطرفدار بود اما این اقدام در امریکا و بسیاری از کشورهای اروپایی مثل اتریش و اسپانیا ممنوع شده است چرا که عوارض زیادی دارد.

دوقلودار شدن به شیوه آزمایشگاهی!
رابرتادواردز،‌ دانشمند انگلیسی که از او به عنوان پدر نوزادان آزمایشگاهی یاد می‌کنند اولین فردی بود که به منظور درمان ناباروری سراغ لقاح آزمایشگاهی (IVF) رفت. شیوه IVF شامل گرفتن تخمک از زن و بارور کردن آن در شرایط آزمایشگاهی با اسپرم مرد است. در مرحله بعد سلول تخم بارها و بارها تقسیم می‌شود تا به مرحله هشت سلولی برسد و سپس درون رحم زن کاشته می‌شود تا به رشد خود ادامه دهد و به جنین تبدیل شود. ادوراردز کار در زمینه ایجاد این روش را ابتدا در دهه 1950 میلادی آغاز کرد اما مجبور شد تا سال 1978 منتظر بماند تا اولین نوزاد آزمایشگاهی به دنیا آید. البته هدف این پزشک از انجام آی وی اف درمان گروهی از ناباروری‌ها بود، اما بعد از موفقیت‌آمیز بودن تکنیک آی وی اف بسیاری از این پزشکان برای تشخیص بیماری‌های وابسته به جنس مثل هموفیلی سراغ آی وی اف رفتند به این ترتیب که به کمک باروری آزمایشگاهی همه جنین‌های موجود در آزمایشگاه مورد بررسی قرار می‌گرفتند و جنینی که فاقد ژن بیماری بود به رحم مادر منتقل می‌شد که البته استفاده از این روش همچنان ادامه دارد. در مرحله بعدی بحث تعیین جنسیت مطرح شد به این معنی که بعد از بررسی سلول های تقسیم شده در محیط آزمایشگاه، جنس مورد نظر داخل رحم مادر قرار بگیرد. البته این کار مخالفان زیادی هم دارد و در بسیاری از کشورها مثل انگلستان ممنوع است. از طرفی افرادی هم که با انتخاب جنسیت جنین مورد علاقه زوجین در شرایط خاص موافقند، معتقدند استفاده از چنین شیوه‌ای در شرایطی که برخی زوج‌ها به دلیل علاقه به داشتن دختر یا پسر، بارها صاحب فرزند می‌شوند ولی موفق به داشتن فرزند با جنسیت دلخواه نمی‌شوند، راه‌کار مناسبی است. از طرفی تحقیقات مختلف نشان داد روش باروری آزمایشگاهی بین 20 تا 30 درصد موفقیت‌آمیز است و همه زوج‌های نابارور به کمک این روش صاحب فرزند نمی‌شوند. به همین دلیل گروهی از پزشکان به جای یک سلول تخم دو یا چند سلول تخم سالم را از محیط آزمایشگاه به جنین مادر منتقل کردند تا احتمال تشکیل جنین افزایش یابد که این کار باعث تولد دوقلو یا سه قلوهایی شد که سالم بودند. مدتی طول نکشید که بسیاری برای داشتن دوقلو به پرشک مراجعه کردند تا به کمک آی وی اف به آرزوی‌شان برسند. در حال حاضر نیز بسیاری از افراد برای داشتن دوقلو سراغ این روش می‌روند، اما مخالفان می‌گویند این اقدام احتمال حاملگی‌های پر خطر را افزایش می‌دهد و افراد نباید فقط به دلیل اینکه عاشق دوقلودار شدن هستند، گزینه آی وی اف را انتخاب کنند. البته تا 10 سال گذشته دوقلودار شدن انتخابی طرفداران زیادی داشت اما در حال حاضر با توجه به عوارض دوقلوزایی از تعداد متقاضیان کم شده است و فقط به افرادی توصیه می‌شود که به دلیل سن بالا زمان زیادی برای بچه‌دار شدن ندارند و می‌خواهند بیش از یک فرزند داشته باشند و به دلایل مختلف پزشکی انجماد تخمک گزینه مناسبی برای آنها نیست. در عین حال امروزه در90درصد کشورهای غربی که از روش آی وی اف استفاده می‌کنند فقط یک جنین به رحم مادر انتقال داده می‌شود و فقط در خانم‌هایی که بالای35سال سن دارند، دو جنین منتقل می‌شود چرا که سن بالا احتمال زنده نماندن جنین‌ها را افزایش می‌دهد، اما در ایران برای انتقال جنین محدودیت خاصی وجود ندارد و این در حالی است که حاملگی‌های چندقلویی به خودی‌خود پرخطر هستند و به مراقبت‌های ویژه نیاز دارند.