آمونیوم فسفات Ammonium Phosphate

مشخصات و خواص آمونیوم فسفات DAP

کود دی آمونیوم فسفات از جمله کودهای 2 عنصره محسوب می­شود که حاوی ازت و فسفر می‌باشد. این کود در نواحی و مواقعی که خاک دچار فقر ازت و فسفر  باشد مورد مصرف قرار می­گیرد.  تراکم عناصر مغذی در این کود باعث شده که این کود  جزء پر طرفدارترین کودها باشد و همواره جاذبه صادراتی بسیار مناسبی را دارا باشد.  

معرفي محصول

آمونيوم فسفات­ها  نمک­هاي غير آلي هستند که از واکنش بين آمونياک و اسيد فسفريک توليد مي­شوند. اين نمک­ها در دو حالت جامد و مايع توليد شده که داراي مقاديري فسفات به فرم­هاي اورتوفسفات (معمولا به صورت جامد) و پلي فسفات(معمولا به صورت مايع) مي­باشد. بخش عمده‌اي از توليد و مصرف آمونيوم فسفات شامل محصول جامد توليدي مي­باشد. بيشتر آمونيوم فسفات توليدي (حدود 98 درصد آن) به عنوان کود مورد استفاده قرار گرفته و بخش کمتري از آن، براي ساير مصارف اعم از غذاي حيوانات و کاربردهاي صنعتي به کار برده مي­شود. خانواده آمونيوم فسفات­ها عمدتاً به دو صورت کلي دي آمونيوم فسفات و مونو آمونيوم فسفات توليد و مصرف مي­شوند.

جدول : مشخصات عمومي دي آمونيوم فسفات [10,9]

متداول­ترين فرم از دي آمونيوم فسفات به صورت 0-46-18 معرفي شده که داراي 18 درصد نيتروژن، 46 درصد P₂O₅ و صفر درصد K₂O مي­باشد. تمامي ميزان توليد فسفات آمونيوم جامد بر اساس اين فرمول مي­باشد. مقدار اندکي از دي آمونيوم فسفات توليدي نيز به صورت 0-48-16 بوده که داراي 16 درصد نيتروژن مي­باشد. تمامي اين دو گريد محصول، از اسيد فسفريک مرطوب توليد شده و عمدتاً به عنوان کود مورد استفاده قرار مي­گيرند. بخش کمي از کود 0-46-18 به عنوان غذاي حيوانات و احشام مورد استفاده قرار مي­گيرد. نوع ديگر توليدي از اين کود با فرمول 0-53-21 که با اسيد صنعتي توليد مي­شود، براي خاموش کننده­هاي آتش و همچنين مواد کنترل کننده آتش به کار برده مي­شود.

گريدهاي صنعتي متداول از مونو آمونيوم فسفات شامل 0-(55)-11, 0-48-11 و 0-52-13 بوده و ساير گريدهاي آن از قبيل 0-20-16 به صورت ترکيبي با سولفات آمونيوم به کار گرفته مي­شوند. تمامي اين گريدهاي محصول از اسيد فسفريک مرطوب توليد شده و عمدتا به عنوان کود شيميايي مورد استفاده قرار مي­گيرند. بخش کمي از کودهاي توليدي در گريد 0-55-11 و 0-57-11 به عنوان غذاي احشام شيري و گوشتي مورد استفاده قرار گرفته و ترکيباتي از آن نيز براي توليد خاموش کننده­ها و کنترل کننده­هاي آتش به کار گرفته مي­شود.

خواص شيميايي- فيزيكي

دي آمونيوم فسفات در حالت جامد به صورت کريستال­هاي سفيد رنگ بوده که در حالت کودي از رنگ سبز متمايل به خاکستري يا قهوه­اي برخوردار مي­باشند. اين ماده بي بو بوده و در صورت دقت زياد، بويي شبيه به آمونياک دارد. آمونيوم فسفات­ها کاملاً در آب حل می­شوند. اين فسفات­ها به دليل آمونياکي که دارند، در نهايت اثر اسيدي بر خاک­ها دارند، حتي اگر واکنش اوليه DAP، قليايي باشد. بالا بودن عيار يا درجه کودي، حلاليت عالي در آب، امکان ساخت به اشکال دانه­اي، مايع و تعليقي از محاسن عمده کودهاي پلي فسفات­ها مي­باشد. سرعت هيدروليز شدن پلي فسفات­ها نسبت به ارتو فسفات­ها در اکثر خاک­ها بيشتر بوده؛ ولي اندازه­گيري اختلاف اثر آن­ها دشوار است.مخصوصاً در خاک­هايي که محتوي کلسيم فراوان مي­باشد، نسبت به ترکيبات حاصله از ارتو فسفات­ها داراي حلاليت کمتري مي­باشند؛ اما اين اختلاف­ها در عملکرد چندان نقشي ندارد. پلي فسفات­هاي آمونيومي حاملين خوبي براي مواد غذايي کم نياز بوده ولي چنين به نظر مي­رسد که تفکيک آن­ها منطقي نباشد. در آزمايشات مزرعه ها براي مقايسه فسفات­هاي آمونيومي و اسيد فسفريک با سوپر فسفات­ها از نقطه نظر تامين فسفر براي گياهان تفاوت عمده­اي مشاهده نشده است.

يکي از مهم­ترين تفاوت­ها مابين دي آمونيوم فسفات و مونو آمونيوم فسفات,‌ قدرت اسيدي آن­ها يا PH‌ بوده به نحوي که ميزان آن براي دي آمونيوم فسفات به ميزان 8 و براي مونو آمونيوم فسفات در محدوده 3.5 مي­باشد. اين تفاوت در قدرت اسيدي و بازي,‌ منجر به تفاوت­هايي در عملکرد آن­ها شده است.