آموزش و امنیت جنسی کودک از دیدگاه دو روانشناس

نی‌نی سایت: درباره آموزش و رشد کودک در حوزه مسائل جنسی و نیز تامین امنیت جنسی او و پیشگیری از قرار گرفتن کودک در موقعیت‌های تعرض جنسی و نیز راه‌های فهمیدن چنین حوادثی و روش‌های درمانی آنها با دو روانشناس گفت‌وگو کردیم که شرح آن را در ادامه می‌خوانید؛

مراحل رشد جنسی کودک خود را بشناسید!
سمیه اسلامی، روانشناس/ برای شروع آموزش مسائل جنسیتی به کودک ابتدا او باید نسبت به جنسیت خود آگاهی پیدا کند. تا حدود 3 سالگی کودک نسبت به جنسیت خود اطلاعاتی ندارد اما در این سن وارد مرحله سوم از رشد جنسی خود می‌شود که به آن مرحله تناسلی می‌گویند. در این مرحله معمولا کودکان به دنبال کنجکاوی در مورد جنسیت خود هستند بیشتر با خود بازی می‌کنند و این در واقع برای کسب ثبات جنسیت است اما متاسفانه والدین به دلیل عدم آگاهی با کودک برخورد می‌کنند؛ مثلا تهدید یا دعوا و در بسیاری از موارد حتی تنبیه بدنی.

گروهی فکر می‌کنند که کودک‌شان خودارضایی می‌کند ولی باید بدانیم که این مرحله‌ای از رشد است و با توجه و بازی با کودک و بی‌اعتنایی و حواس پرتی به رفتار کودک بعد از مدتی برطرف می‌شود.
وقتی کودک شما به شناخت از بدن خود رسید وارد مرحله بعدی از رشد جنسی می‌شود که مرحله نهفتگی است. در این مرحله به کودک خود آموزش دهید که بدن تو خصوصی است و باید مراقب بدن خودت باشی. کنترل همبازی‌ها و دوستان و تا حد مقدور اجازه ندادن برای رفتن به منزل دوست در این زمان لازم است چرا که ما اطلاعات کاملی از شرایط خانواده آنها نداریم وحتی اگر هم دوستان و خانواده را بشناسیم باز هم احتیاط شرط عقل است.
دختران در حدود 10-11 سالگی و پسران از 12-13 سالگی مرحله آخر از رشد جنسی را سپری می‌کنند. وظیفه والدین آگاهی پیداکردن از این دوران است و نحوه برخورد صحیح با تغییرات هورمونی و فیزیکی، حالات روانی و ویژگی‌های این سن. باید بدانیم این مراحل با تامل وصبوری، آگاهی و تشویق و تنبیه به موقع و کمک گرفتن از مشاوران به سادگی و سلامت سپری می‌شود و کسی که باید روی آن کار شود و نیاز به آموزش و آگاهی دارد، ما والدین هستیم. چراکه بیشتر مواقع عامل و ریشه مشکلات فرزندان‌مان در خود ما است.

رازی که عروسک‌ها برملا می‌کنند!
مهراندخت پورشایگان، روانشناس کودک و نوجوان/ وقتی صحبت از امنیت جنسی کودک می‌شود، یک نگرانی بزرگ والدین در چنین موقعیت‌هایی این است که نکند کسی با فرزندشان ارتباط غیرمعمول داشته باشد مخصوصا که گاهی اوقات رفتارهایی نامتعارف شبیه به خودارضایی در کودکان کم‌سن مشاهده می‌کنند. والدین باید بدانند که اگر چنین اتفاقی برای کودکان بیفتد، بچه‌ها این موضوع را به نحوی در بازی با عروسک‌های‌شان بازسازی می‌کنند و حین بازی شما می‌توانید به این موضوع پی ببرید؛ چون کودک شما رفتار نامعمولی را که با خودش شده است، روی عروسک‌هایش اجرا می‌کند. همین طور می‌توانید علامت‌هایی از چیزهایی را که به زبان نیاورده، در نقاشی‌هایش ردیابی کنید. البته سن کودک و آموزش‌هایی که والدین در این مورد به او داده‌اند، بسیار حائز اهمیت است. اغلب کودکان زبان دفاع از خود را ندارند و گاهی نمی‌توانند اتفاقی را که برایشان افتاده بازگو کنند.
برای پیشگیری یا برخورد با چنین پیشامدی، والدین باید با فرزندشان صحبت کنند و به آنها آموزش دهند که قسمت‌های حساس بدن‌شان کجاست و اینکه هیچ کس جز مادر یا مراقب‌شان حق ندارد به آن نواحی دست بزند. باید تعارف و پرده‌پوشی را با بچه‌ها کنار گذاشت و خیلی صریح و روشن این موضوعات به آن‌ها آموزش داده شود. البته بعضی از کودکان هوشیاری خوبی دارند و به سرعت متوجه رفتار نامعمول فرد دیگر می‌شوند و همین موضوع آنها را مصون می‌دارد. اگر پدرومادر نمی‌توانند به تنهایی این کار را برای فرزندشان انجام دهند یا روش درست برخورد با سوالات کودک‌شان را نمی‌شناسند باید از یک روانپزشک کودک کمک بخواهند. همچنین کودکانی که از لحاظ جنسی مورد سوءاستفاده یا نوعی از رفتار نامعمول قرار گرفته باشند باید توسط روانپزشک کودک معاینه شوند تا آنها با روش‌های خاص خود مانند بازی درمانی، نقاشی و گفت‌وگو مشکل آنها را حل کنند.