آتنولول Atenolol

موارد مصرف آتنولول

آتنولول در درمان آنژين صدري مزمن، كنترل زيادي فشار خون( به تنهايي يا همراه ساير داروهاي كاهنده فشار خون) و پيشگيري از انفاركتوس مجدد ميوكارد مصرف مي‌شود.

Formula: C₁₄H₂₂N₂O₃

مکانیسم اثر آتنولول

مهارکننده رقابتی پاسخ به تحریک بتا آدرنرژیک است، به طور انتخابی رسپتورهای بتا 1 را مهار می کند و به جز در دوزهای بالا، اثری روی رسپتورهای بتا 2 ندارد.

فارماکوکینتیک آتنولول

حدود 60-50 درصد دارو از مجراي گوارش جذب می‌شود. پيوند اين دارو به پروتئين‌هاي پلاسما اندك است. متابوليسم دارو به مقدار كم در كبد صورت مي‌گيرد. نيمه‌عمر دارو 7-6 ساعت و زمان لازم براي رسيدن به اوج اثر 4-2 ساعت مي‌باشد. 100-85 درصد دارو به صورت تغيير نيافته از راه كليه دفع مي‌شود.

منع مصرف آتنولول

اين دارو در شوك قلبي، نارسايي آشكار قلب، بلوك قلبي درجه دو يا سه دهليزي-بطني، برادي كاردي سينوسي و كاهش فشار خون سيستوليك به كمتر از 100 ميلي‌ليتر جيوه(براي پيشگيري از انفاركتوس مجدد ميوكارد) نبايد مصرف شود.

عوارض جانبی آتنولول

عوارض شایع (%10<)
قلبی عروقی: افت فشارخون، نارسایی قلبی، برادی کاردی، تاکی کاردی بطنی، سردی اندام های انتهایی، تاکی کاردی فوق بطنی
سیستم اعصاب مرکزی: خستگی، سرگیجه، افسردگی
عوارض نسبتا شایع (%10-1)
قلبی عروقی: بلوک شاخه ای، فیبریلاسیون دهلیزی، بلوک قلبی، فلوتر دهلیزی، افت فشارخون وضعیتی، آمبولی ریه
سیستم اعصاب مرکزی: خواب آشفته، لتارژی، سرگیجه، خواب آلودگی
گوارشی: تهوع، اسهال
عصبی، عضلانی و اسکلتی: درد دست و پا
تنفسی: برونکواسپاسم

تداخلات دارویی آتنولول

مشخصات کلی تداخلات
-عامل ضد فشارخون
– تشدید برادی‌کاردی
– تشدید هایپرگلیسمی
– تشدید هیپوگلیسمی
– افزایش فاصله PR

تداخلات رده X (پرهیز)
برومپریدول، فکسینیدازول، فلوکتافنین، ریواستیگمین

کاهش اثرات داروها توسط آتنولول
آگونیست های بتا 2، اپی نفرین (بینی، استنشاق دهانی و سیستمیک، راسمیک)، مشتقات تئوفیلین

کاهش اثرات آتنولول توسط داروها
آمفتامین‌ها، آمپی‌سیلین، باک‌آمپی‌سیلین، بریگاتینیب، برومپریدول، دکس متیل‌فنیدات، گیاهان افزایش‌دهنده‌ی فشارخون، متیل‌فنیدات، داروهای ضدالتهاب غیراستروئیدی، یوهیمبین

افزایش اثرات داروها توسط آتنولول
آلفا-1 بلاکرها، آگونیست های آلفا-2، آمیفوستین، عوامل ضد جنون آتیپیکال]نسل دوم[، داروهای ایجادکننده برادی‌کاردی، برومپریدول، بوپیواکائین، گلیکوزیدهای قلبی، سریتینیب، آگونیست های کولینرژیک، دیزوپیرامید، دولوکستین، مشتقات ارگوت، فکسینیدازول، فینگولیمود، عصاره گرده گیاهان آلرژی زا (عصاره 5 علف)، داروهای کاهش‌دهنده فشارخون، انسولین‌ها، ایوابرادین، لاکوزامید، فرآورده‌های حاوی لوودوپا، لیدوکائین (موضعی و سیستمیک)، مپیواکائین، متاکولین، نیتروپروسید، فولکودین، سیپونیمود، سولفونیل اوره‌ها
تداخل با غذا – مصرف با غذا ممکن است غلظت سرمی آتنولول کاهش یابد.
راهکار: ملاحظات تغذیه‌ای ضرورتی ندارد.

هشدار ها آتنولول

1- مصرف اين دارو در موارد زير بايد با احتياط فراوان صورت گيرد: سابقه آلرژي، آسم نايژه‌اي، آمفيزم يا برونشيت غير آلرژيك، نارسايي احتقاني قلب، ديابت، پركاري تيروئيد، افسردگي رواني يا سابقه ابتلاء به آن.

2- مقدار مصرف اين دارو در سالمندان بايد بر اساس پاسخ بيمار تعيين شود، زيرا از يك طرف به علت كاهش حساسيت اين بيماران به اثر دارو ممكن است افزايش مقدار مصرف لازم باشد و از طرفي ديگر به علت كاهش توانايي متابوليسم و دفع دارو كاهش مقدار مصرف ممكن است ضرورت يابد.
3- در بيماران مبتلا به عيب كار كليه، مقادير مصرف آتنولول بايد كاهش يابد.
4- در صورت بروز افسردگي ناشي از اين دارو، مصرف آن بايد قطع شود.
5- اگر بعد از يك دوره درمان طولاني با اين دارو قطع مصرف آن ضرورت پيدا كند، بايد به تدريج و حداقل طي سه روز تا دو هفته مصرف دارو قطع شود. در طول اين مدت، بيمار بايد از فعاليت‌هاي شديد بدني پرهيز كند تا خطر بروز انفاركتوس ميوكارد يا آريتمي به حداقل برسد. اگر پس از قطع مصرف دارو، علايم قطع مصرف بروز كرد، بايد مصرفدارو را به طور موقت مجدداً شروع نمود و به دنبال بهبود بيمار، مصرف دارو را با احتياط قطع كرد.
6- در طول مصرف اين دارو، پيگيري عملكرد قلب، تعيين نبض، اندازه‌گيري فشار خون و ثبت نوار قلبي و اندازه‌گيري ضربان قلب ضروري است.

توصیه های دارویی آتنولول

• هيچ يك از نوبت‌هاي مصرف اين دارو نبايد فراموش شود، به خصوص اگر روزي يك بار مصرف می شود.

• اين دارو، زيادي فشار خون را درمان نمي‌كند، بلكه آن را كنترل مي‌نمايد. مصرف آن ممكن است تا پايان عمر ضروري باشد.

• مصرف دارو، حتي رد صورت احساس بهبودي، بايد ادامه يابد.

• در صورتي كه يك نوبت مصرف دارو فراموش شود، به محض به ياد آوردن آن نوبت بايد مصرف شود، ولي اگر تا زمان مصرف نوبت بعدي 8 ساعت باقيمانده باشد، از مصرف آن نوبت بايد خودداري شود و مقدار مصرف بعدي نيز دو برابر نگردد.

• در بيماران مبتلا به ديابت، با مصرف اين دارو علايم كمي قند خون ممكن است پوشانده شود يا غلظت قند خون افزايش يابد يا كاهش قند خون طولاني شود.

• از مصرف با ساير داروها، به ويژه داروهاي مقلد سمپاتيك كه نياز به نسخه پزشك ندارند، بايد خودداري گردد.

• قبل از قطع مصرف دارو، بايد با پزشك مشورت شود.

• به علت احتمال بروز سرگيجه، خواب‌آلودگي و منگي، هنگام رانندگي يا كار با وسايلي كه نياز به هوشياري دارند، بايد احتياط نمود.

دارو های هم گروه آتنولول

آسبوتولول –  بیزوپرولول –  بتاکسولول-سیستمیک – بیزاپرولول+هیدروکلروتیازید – کارودیلول – سوتالول – اسمولول –  لابتالول – پیندولول – نبیولول – نادولول