هنگام دندان درآوردن کودک چه کار‌هایی انجام دهیم؟

نی نی سایت: لثه‌های کودکتان می‌خارد و در حال دندان درآوردن است؟ کودکتان هنوز دندان در نیاورده و شما نگران این موضوع هستید؟ اما واقعا دندان درآوردن بچه‌ها به چه فاکتور‌هایی بستگی دارد؟ برای پاسخ به این پرسش‌ها به گفتگو با دکتر یاسر مالی، متخصص کودکان و نوزادان پرداختیم و سیر تا پیاز دندان درآوردن را از او پرسیدیم.
دکتر مالی درباره سن دندان درآوردن بچه‌ها می‌گوید:« لثه‌های بچه‌ها از حدود 3 ماهگی شروع به خاریدن می‌کند و آب دهانشان می‌ریزد که این ریزش آب دهان می‌تواند به دلیل ریفلاکس بیولوژیک نیز باشد. معمولا اولین دندان بچه‌ها در 7 ماهگی در می‌آید اما این فرایند ممکن است از 4 ماهگی تا 13 ماهگی نیز طول بکشد. فاکتور‌های ژنتیکی در دندان درآوردن بچه‌ها بسیار مهم هستند. اما دیر یا زود درآوردن دندان در جنس دندان‌های آینده شیرخوار تأثیری ندارد.»
بسیاری از مردم معتقدند اگر دندان‌های بچه دیر در بیایند بهتر است و سیاه نمی شوند. به همین دلیل دکتر مالی می‌گوید:« شاید دلیل اعتقاد مردم این باشد که قطره آهن دیرتر با دندان ‌های بچه تماس پیدا می‌کند و میزان سیاه شدن آنها را کاهش می‌دهد. در صورتی که سیاه شدن دندان بستگی به جنس آن دارد و دیر یا زود درآوردن دندان ربطی به سیاه شدن آن ندارد.»

یک فرمول تقریبی برای دندان درآوردن بچه وجود دارد؛ به این صورت که سن کودک منهای عدد 6 تعداد دندان‌ها در آن سن را نشان می‌دهد. مثلا اگر سن بچه 12 ماه باشد، این عدد را منهای 6 می‌کنیم بنابر‌این او باید در این سن 6 دندان داشته باشد. اما باید بدانید که این فرمول تقریبی است و متوسط فرایند دندان درآوردن را در جامعه نشان می‌دهد و نمی‌توان آن را قطعی و برای همه دانست.
این متخصص کودکان و نوزادان معتقد است بچه‌هایی که با دندان به دنیا می‌آیند، مورد نادری هستند اما دیر دندان درآوردن نوزاد نباید پدر و مادر را نگران کند:« بچه‌ها تا 13 ماهگی برای دندان درآورن فرصت دارند. اما اگر کودکان بعد از این سن هنوز یک دندان هم نداشته باشند، باید چک‌آپ شوند و شاید حتی لازم باشد از دهانشان عکس‌برداری شود تا مشخص شود که جوانه دندان دارند یا نه. البته کمبود ویتامین D و مشکلات تیروئیدی هم ممکن است باعث دیر شدن این فرایند شوند.»
پدر و مادر‌ها معمولا برای تسکین دندان‌درد بچه‌ها خودشان را به آب و آتش می‌زنند و راه‌های مختلفی را امتحان می‌کنند. به همین دلیل دکتر مالی توصیه می‌کند:« یکی از شایع‌ترین روش‌هایی که هنوز هم دیده می‌شود، استفاده از ژل دندان و شربت دیفن هیدرامین ساده است که تأثیر چندانی ندارد. چون هنوز تأثیرشان ثابت نشده، بنابر‌این استفاده از آنها توصیه نمی‌شود. والدین باید بدانند که بچه‌ها خودشان خارش لثه‌ها را به نحوی برطرف می کنند و معمولا این کار را با خوردن انگشتانشان انجام می دهند. باید بدانید هرچقدر کودک در محیطی آرام‌تر قرار داشته باشد و پدر و مادر استرس کمتری داشته باشند، فرایند رشد بیولوژیک و طبیعی کودک راحت‌تر سپری می‌شود.»

یکی از نکات مهم این است که دندان درآوردن و خارش لثه‌ها هیچ دردی ندارد. این موضوع در تحقیقاتی که بر روی فرایند دندان درآوردن کودکان و استاندارد‌هایی که برای درد نظر گرفته شده ثابت شده است. حتی دندان درآوردن و خارش لثه‌ها برای بچه‌ها آزار‌دهنده نیست. اما بسیاری از والدین با خیال درد زیاد کودکان در این دوران، راهکار‌هایی را برای درمان این درد در پیش می‌گیرند و اقداماتی را انجام می‌دهند که به جای کمک کردن به این فرایند بیولوژیک، به آن ضربه می‌زنند.
دکتر مالی درباره دندان‌گیر‌ها و استفاده از آنها برای کودکان می‌گوید:« استفاده از دندان‌گیر‌ها به شرطی که کاملا بهداشتی باشند و از جنسی تهیه شده باشند که به راحتی شستشو، جوشانده و استریل شوند مانعی ندارد و فرم دندان بچه‌ها را هم خراب نمی‌کند. اما چون دندان گیر‌ها معمولا بهداشتی نیستند و از جنس خوب تهیه نشده‌اند، استفاده از آنها نیز توصیه نمی‌شود. باید بدانید که بچه‌ها معمولا وقتی خارش لثه داشته باشند، هر وقت به آنها دندان‌گیر بدهید آن را می‌گیرند و زمان مشخصی برای این کار ندارند.»
بعضی از پدر و مادر‌ها برای برطرف کردن خارش دندان کودکشان به آنها سیب و هویج می‌دهند که بسیار بهتر از دندان‌گیر است. اما باید بدانید که این کار ممکن است در بچه‌ها منجر به خفگی شود بنابر‌این لازم است که یک عضو بزرگتر خانواده که حواسش هم به شدت جمع باشد، در موقعی که بچه سیب یا هویج را می‌جود، او را زیر نظر بگیرد تا تکه‌های این میوه‌ها به گلویش نپرد.