وقتی کودک پیش دبستانی شب‌ها خوب نمی‌خوابد

نی‌نی سایت: کودکانی که در سن پیش دبستانی قرار دارند ممکن است شب هنگام به راحتی به خواب نروند. این اتفاق را باید جدی گرفت. اما نکته اینجاست که در بسیاری از موارد خواب کودک نادیده گرفته شده و به عواملی که موجب می‌شوند تا او به خوبی به خواب نرود اهمیتی داده نمی‌شود.

به این سناریو دقت کنید که در بسیاری از خانواده‌ها روی می‌دهد: همچون بسیاری از والدین، کودک پیش دبستانی خود را در ساعت 8 و نیم شب برای خوابیدن در اتاق خوابش آماده می‌کنید. او غذایش را مدتی پیش خورده، مسواک زده، لباس خواب بر تن کرده و حالا برای یک خواب راحت آماده می‌شود. شما او را می‌بوسید، چند دقیقه‌ای با هم حرف می‌زنید و در حالی که چراغ اتاقش را خاموش می‌کنید از او جدا شده و در را پشت سرتان می‌بندید. به ظاهر کودک تا چند لحظه دیگر به خواب می‌رود اما این شما هستید که نمی‌گذارید این اتفاق دوست داشتنی روی دهد. سر و صدا پشت سر و صدا، صدای شستن ظروف می‌آید، در خانه به دنبال ماشین حساب می‌گردید و با صدای بلند جای آن را از همسرتان می‌پرسید تا قبض‌های پرداختی را حساب کنید. حتی مجبور می‌شوید برای برداشتن آن وارد اتاق خواب کودک شوید. تقریبا سه ساعت از هشت و نیم شب گذشته اما کودک هنوز نتوانسته به خواب رود و این شما هستید که مسؤول این شرایط به شمار می‌آیید.

یادتان باشد تعیین زمان قطعی برای خواب کودک یک اقدام جدی و مهم است که نباید آن را به شوخی گرفت. او در این سال‌ها به شدت در حال یادگیری است. در واقع کودک در حال پیدا کردن خود و استقلالش است. اگر قرار است ساعت هشت و نیم به خواب برود و خود را برای یک روز پرانرژی آماده کند باید به او  احترام گذاشته و مزاحمتی برای خوابش ایجاد نکنید. در صورتیکه کودک به راحتی به خواب نرود اختلالی موسوم به «جنگ خواب» شکل می‌گیرد که طی آن خواب کودک همراه با ناراحتی و اختلالات زیادی همراه می‌شود. حالا این سؤال مطرح می‌شود که چه کارهایی می توان انجام داد تا کودک به راحتی به خواب رفته و دچار اختلالات مختلف از جمله کابوس نشود.

با او حرف بزنید اما نه زیاد
در آستانه به خواب رفتن کودک و در حالی که در کنار تخت خوابش نشسته‌اید با او اندکی صحبت کنید. مطمئن باشید که او نیاز دارید شما سر صحبت را باز کنید تا کودک نیز بلافاصله اتفاقاتی که در طول روز برایش روی داده را تعریف کند. پس زمان مشخصی را برای شنیدن این صحبت‌ها کنار بگذارید. بدون شک کودک درباره تجربیاتی که در محیط آموزشی پیش دبستانی کسب می‌کند حرفهای زیادی برای گفتن دارد. او با گفتن این حرف‌ها ذهن خود را برای خوابی آرام و بی دغدغه آماده می‎کند.

به برنامه زمانی خواب کودک پایبند باشید
برای کودک پیش دبستانی خود برنامه زمانی ساده‌ای تنظیم کرده و آن را بر روی دیوار اتاق خواب یا کمدش بچسبانید. بهتر است این کار را با همراهی کودک انجام دهید اما در تنظیم آن نشان دهید که به اصول و قوانین اهمیت می‌دهید. در این جدول ساده کارهایی مانند حمام کردن، مسواک زدن، خواندن کتاب پیش از خواب و در نهایت آماده شدن برای خواب شبانه لحاظ می‌شود. البته شاید کودک دوست داشته باشد که کارهای جانبی مانند نگاه کردن به ماه، پیش از به خواب رفتن نیز در این برنامه لحاظ شود که البته باید به این نوع خواسته هم توجه شود!

جایزه را فراموش نکنید
وقتی می‌بینید کودکتان برای خواب شب آن هم در زمانی که شما تعیین کرده‌اید با اشتیاق رفتار می کند باید کاری کنید که این رفتار در او ریشه دار شود. کارهایی مانند در نظرگرفتن جایزه‌ای ساده می تواند تأثیری قابل توجهی بر ارتقای رفتارهای کودک پیش دبستانی داشته باشد. مثلا می‌توانید هر یک ماه یک بار صبح که از خواب برمی‌خیزد، با بسته کوچکی به استقبالش رفته و به او بگویید که این جایزه منظم بودنت در کارهای روزانه و به موقع خوابیدن در شب است.

آرام اما قاطع باشید
ممکن است در برخی موارد کودک برای به خواب رفتن در شب مقاومت از خود نشان داده و دنبال بهانه‌های مختلفی باشد تا از این کار سر باز زند. در این گونه موارد ضمن اینکه باید آرامش خود را حفظ کنید، نباید چیزی از صلایت و قاطعیتی که همواره داشته اید کم شود. ممکن است شروع به گریه کردن کرده و با هر بهانه‌ای از شما بخواهد که اجازه دهید امشب را به عنوان استثنا در نظر گرفته و همچنان تا پاسی از شب بیدار بماند. در این وضعیت باید با بیانی آرام و به دور از عصبانیت با کودک صحبت کنید. هیچگاه اجازه ندهید خشم و عصبانیت بر رفتارتان غلبه کند. به او نشان دهید که وقتی زمان خوابش فرا رسیده، یعنی باید بخوابد و این یک قانون است. یادتان باشد اگر به خواسته کودک برای 5 دقیقه بیشتر بیدار ماندن توجه کرده و با آن موافقت کنید، فرداهایی هم در راه خواهد بود که در آن این 5 دقیقه ها به نیم ساعت و بیشتر از آن خواهد رسید.

به کودک آموزش دهید که به تنهایی بخوابد
اگر کودکتان همچنان به شما وابسته است و برای اینکه به خواب برود حتما باید در کنارش باشید، اکنون دیگر زمان آن فرا رسیده که دست به کار شده و کاری برای تغییر این وضعیت انجام دهید. با صحبت کردن با کودک او را به اتاق خوابش راهنمایی کرده و سعی کنید در شب‌های نخست خوابیدن در تنهایی، هر از گاهی سری به اتاقش زده تا مطمئن شوید مشکلی برای تنها به خواب رفتن ندارد. مطمئن باشید کودک خیلی زود به این شرایط جدید عادت می‎‌کند.

به اعتراضات کودک توجه نشان دهید
ممکن است عامل یا عواملی در اتاق خواب کودک وجود داشته باشد که مانع از به خواب رفتن او شوند. در این گونه موارد باید هوشمندانه رفتار کرده و اگر احساس می‌کنید که کودکتان مشکلی برای خوابیدن دارد از او سؤال‌های ساده‌ای بپرسید. شاید او خیلی خسته نبوده و آمادگی به خواب رفتن را ندارد. شاید از چیزی می‌ترسد، مثلا سایه‌ای که بر روی دیوار افتاده و یا اینکه اتاقش بیش از حد ساکت است. در پاسخ ممکن است چنین چیزهایی را از او بشنوید: صدای تلوزیون زیاد است و نمی‌گذارد به خواب بروم… اتاق خیلی تاریک است… پرده کشیده نشده و چراغ روشنایی خیابان آزارم می‌دهد. رفع این مشکلات کار ساده‌ای است، نکته مهم درک آنهاست.