تیره شدن پوست در بارداری و دلایل آن

تیرگی پوست در بارداری به صورت لکه های نامنظم در حدود 70درصد از زنان حامله دیده می شود. زنانی که پوست تیره دارند بیشتر در معرض این لکه ها قرار دارند. این لکه ها بیشتر در نواحی دور لب بالا، بینی، بالای گونه ها، و پیشانی دیده می شوند و گاهی به صورت یک ماسک صورت را می پوشانند. اما اگر می‌خواهید درباره تیره شدن پوست در بارداری و علت آن بیشتر بدانید، بهتر است این مطلب را تا انتها بخوانید.

آیا تیره شدن قسمت هایی از پوست صورت و بدن در زمان حاملگی طبیعی است؟

زنانی که پوست تیره دارند بیشتر در معرض لکه ها در دوران بارداری قرار دارند. این لکه ها بیشتر در نواحی دور لب بالا، بینی، بالای گونه ها، و پیشانی دیده می شوند و گاهی به صورت یک ماسک صورت را می پوشانند. این لکه ها که عموماً «ماسک حاملگی» خوانده می شوند (ولی نام علمی آنها کلوآسما یا ملاسما [chloasma or melasma] است ممکن است در دیگر قسمت های بدن که در معرض نور آفتاب قرار دیده شوند و با هر حاملگی واضح تر می شوند.

علاوه بر این، نوک پستان، کک مک یا خال، محل زخم ها، پوست دور ناحیه تناسلی، و نواحی از پوست که در معرض اصطکاک قرار دارند (نظیر زیر بغل و کشاله ران) در زمان حاملگی تیره تر یا اصطلاحاً هیپرپیگمانته (Hypertigmanted) می شوند. تمام این تغییرات ناشی از افزایش موقتی (و بی ضرر) تولید ملانین در بدن است. ملانین ماده ای است که رنگ مو، پوست و چشم از آن ناشی می شود. تیره شدن پوست ظرف چند ماه پس از حاملگی از بین می رود، هر چند در بعضی از زنان این تغییرات رنگدانه هیچگاه کاملاً برطرف نمی شوند.
خط تیره زیر شکم  که “خط سیاه” یا Linea Nigra خوانده می شود در واقع همان “خط سفید” یا Linea Alba است که بطور طبیعی از بالای  شکم و زیر آبگاه تا قسمت پایینی شکم و استخوان عانه ادامه دارد و در حالت طبیعی به رنگ پوست بوده و دیده نمی شود. افزایش تولید ملانین سبب تیره شدن این خط می شود. این خط نیز در بیشتر موارد چند ماه پس از زایمان رنگ قبلی خود را باز می یابد.

برای جلوگیری از تیرگی پوست در زمان حاملگی چه می توان کرد؟

تیرگی پوست معمولاً بعد از زایمان برطرف می شود ولی برای به حداقل رساندن آن در زمان بارداری می توان توصیه های زیر را بکار بست:

• دوری از آفتاب: این نکته بسیار مهم است زیر قرار گرفتن در معرض آفتاب تغییرات رنگدانه ها را تشدید می کند. سعی کنید از یک ضد آفتاب با طیف وسیع که در مقابل هر دو نوع اشعه های UVA و UVB محافظت ایجاد می کند و SPF آن 30 یا بیشتر باشد بصورت روزانه استفاده کنید. (SPF خصوصیتی از کرم های ضد آفتاب است که قدرت آنها را در محافظت از پوست در مقابل اشعه نشان می دهد. این عدد معمولاً روی جعبه ضد آفتاب نوشته شده است و هر چه عدد آن بزرگتر باشد نشان دهنده قدرت محافظت بیشتر است.) اگر حتی هوا آفتابی هم نباشد باید از ضد آفتاب استفاده کرد و در صورتیکه ساعاتی را بیرون از منزل می گذرانید می توانید بیش از یک بار در روز هم استفاده کنید. در واقع، حتی اگر برنامه ندارید از خانه خارج شوید سعی کنید مالیدن ضد آفتاب را به برنامه روتین هر روز صبحتان تبدیل کنید. اگر بیرون می روید علاوه بر ضد آفتاب از کلاه لبه دار هم استفاده کنید. همچنین سعی کنید مدت قرار گرفتن در معرض نور آفتاب را بویژه بین ساعت 10 صبح و 2 بعد از ظهر کاهش دهید.
• از کرم ها و تمیز کننده های پوستی ملایم استفاده کنید. از بکار بردن کرم هایی که پوستتان را تحریک می کنند خودداری کنید زیرا باعث بدتر شدن تیرگی می شوند.

پیشگیری از تیره شدن پوست بعد از زایمان

بعد از زایمان هم به محافظت پوست خود از نور آفتاب ادامه دهید. در بیشتر موارد، تیرگی های بوجود آمده به آهستگی و بدون هیچگونه درمانی برطرف می شوند. اما باید توجه داشت که در تعداد کمی از زنان، داروهای ضد بارداری که حاوی استروژن هستند (نظیر قرص های ضد حاملگی) می توانند سبب ایجاد کلوآسما شوند. در صورتیکه تیرگی پوست در حد ناراحت کننده باشد بهتر است روش دیگری برای جلوگیری از بارداری بکار رود.

اگر بعد از گذشت چند ماه از زایمان، لکه های تیره همچنان وجود داشته باشند می توان از کرم های روشن کننده پوست نظیر هیدورکینون (که بعضی از انواع آن ضد آفتاب هم در خود دارند) و یا یک داروی موضعی حاوی ترتینوئین (Retin-A) و یا داروهای خوراکی نظیر گلوکولیک اسید استفاده کرد. اگر به متخصص پوست مراجعه کنید احتمالاً برای شما داروهای ترکیبی تحویز می کند. البته نباید انتظار داشته باشید بسرعت نتیجه بگیرید. درمان ممکن است چندین ماه طول بکشد. (در بعضی موارد نادر، متخصصین پوست برای از بین بردن لکه ها از لیزر استفاده می کنند ولی این درمان قدم اول نیست.)  درمان هر چه باشد، محافظت در مقابل اشعه خورشید در طول درمان و بعد از آن نکته ای حیاتی است که باید به آن توجه داشت.

اگر شیر می دهید و یا برنامه دارید دوباره به فاصله کوتاهی حامله شوید حتماً قبل از مصرف هر گونه دارو و یا انجام درمان با پزشک مشورت کنید.

آیا این لکه ها نشانه ای از یک بیماری هستند؟

بعضی از تغییرات رنگ پوست ممکن است علائمی از بیماری های پوستی نظیر سرطان پوست یا دیگر مشکلات باشند، بنابراین در صورتیکه همراه با تغییر رنگ پوست درد، حساسیت، قرمزی و یا خونریزی وجود داشت و یا متوجه تغییر رنگ، شکل یا اندازه خالی که از قبل داشته اید شدید به متخصص پوست مراجعه کنید.