مشکلاتی بر سر زمان خواب: چگونه از ابتدا با آنها مقابله کنیم

چرا بچه دبستانی‌‌ها سر ساعت نمی‌خوابند

اگر شما مانند بسیاری از والدین هستید، حتماً با این داستان آشنایی کامل دارید. فرزندتان را سر ساعت 9 به تختخواب می‌برید، بغلش می‌کنید و او را می‌بوسید و خواب‌های خوشی را برایش آرزو می‌کنید. روزی طولانی بوده است اما میز شام همچنان در انتظار است، قبض‌هایی مانده که باید پرداخت شود و به اندازه‌ی کافی وقت نداشته ‌اید که استراحت کنید اما در عوض این که باقیمانده‌ی شب را به کارهای روزمره تان بپردازید مدام در حال رفت‌وآمد به اتاق خواب فرزندتان هستید تا به طریقی او را خواب کنید. بالاخره به خواب می‌رود اما حدود سه ساعت بعد از این که پایش را به اتاق خواب گذاشت.

تشویق‌ کردن: ساعت خواب معمولا برای یک بچه ‌دبستانی اوقات سختی است. او در حال رشد است و برنامه‌ی روزانه‌اش پیچیده‌تر از گذشته شده و به همین دلیل به استراحت بیشتری احتیاج دارد. جودی میندل، استادیار روانشناسی دانشگاه سنت جوزف در فیلادلفیا و نویسنده‌ی کتاب خواب در تمام طول شب، می‌گوید: “بچه‌ها در این سن دلواپسانی بی‌تاب و پریشان هستند.او ممکن است نگران برنامه‌ی درسی فردا باشد یا از این هراس داشته  باشد که فردا در امتحان چه نمره‌ای می‌آورد. ممکن است از بچه‌ قلدر مدرسه در اتوبوس بترسد یا نگران درکیری بهترین دوست‌اش با او باشد. تعجبی ندارد ناگهان از خواب بیدار شود و با اشیاء اطرافش شروع به حرف‌ زدن کند!

در رابطه با مسائل زمان خواب، چه کاری از دست شما برمی‌آید

وقتی را برای حرف‌زدن با فرزندتان در مورد ماجراهایی که در روز داشته است، کنار بگذارید. فرزند دبستانی شما ممکن است خیلی ساده، به این جهت بدخوابی داشته باشد که بخواهد در مورد ماجراهایی که در طول روز در مدرسه داشته است، با شما صحبت کندبه خصوص اگر تمام مدت روز را کار کرده‌اید، قبل از خواب ساعتی را کنار بگذارید تا با فرزندتان در مورد مسائل مدرسه صحبت کنید و آخرین خبرها را از مسایل زندگی اجتماعی‌اش بشنوید. شاید  اگر شانس این را داشته باشد که خودش را تخلیه کند، راحت‌تر به خواب رود.

یک برنامه برای ساعت خواب تنظیم کنید به طوری که بتوانید با کامپیوتر آن را تزیین یا بر روی کاغذ چسبی با مداد رنگی آن را نقاشی کنید. این برنامه باید در مورد کارهایی باشد که باید  هنگام خواب انجام شوند و باید به ترتیب اولویت باشد مثلاً دستشویی رفتن، مسواک ‌زدن، خواندن کتاب،  یک لیوان آب و ادامه دو دقیقه گوش‌ دادن به یک موزیک ملایم. قبل از شروع برنامه، چند بار ساعت خواب را یاد آوری کنید .سعی کنید نگذارید وقت‌اش را تلف کند.

در او انگیزه ایجاد کنید.وقتی فرزندتان به موقع به رختخواب رفت، باید برایش جایزه در نظر بگیرید. در ضمن باید برایش معلوم کنید که این جایزه را به چه دلیل به او می دهید. وقتی با برنامه جلو می‌رود، تحسین‌اش کنید، در تقویم یادداشت کنیدو جایزه‌ی کوچکی برای او در نظر بگیرید مثلاً اجازه بدهید 15 دقیقه بیشتر تلویزیون تماشا کند یا تلفنی با یکی از دوستانش  صحبت کند. اگر یک هفته به موقع خوابید و طبق برنامه عمل کرد، یک چیز مخصوص برایش بگیرید مثلاً یک کتاب تازه یا یک گردش بیرون‌ ازخانه با بهترین دوست‌اش. حتی بد نیست با او معامله کنید مثلاً ژتون برای هر بار به‌ موقع خوابیدن و البته ماندن در رختخواب یا کم‌ کردن ژتون به ازای هر بار دیرخوابیدن یا ازرختخواب بیرون آمدن وقتی چراغ‌ها خاموش شدند. به ازای تعداد مشخصی از ژتون‌ها، اجازه بدهید با کامپیوتر بازی کند یا یک آویز تزئینی دیگر به کیف مدرسه اش آویزان کند.

محدوده انتخاب‌هایش را بیشتر کنید. خودداری از رفتن به رختخواب روش موثری است که بچه ها برای دفاع از خودشان یا رسیدن به خواسته‌هایشان در پیش می گیرند. پس بد نیست راه‌های قابل‌قبولی پیدا کنید که به وسیله‌ی آن بتواند از خودش دفاع کند. بگذارید کمی خودمختاری داشته باشد مثلاً اگر قبل از خوابیدن می‌خواهد مجله‌  ورق بزند یا فصلی از هری پاتر را بخواند، یا میل دارد قبل از خواب  آب بخورد. دقت کنید انتخاب‌هایی را پیش رویش بگذارید که خودتان آنها را قبول داریدمثلا  اگر قرار باشداز او بپرسید آیا دلش می خواهد الان به رختخواب برود یا نه احتمالاً جواب دلخواه‌تان را نمی شنوید.

آرام اما جدی باشید. حتی اگر فرزندتان گریه کرد یا خواست استثناءهایی در برنامه‌ قائل شوید، بر موضع خود پافشاری کنید. اگر حوصله تان سر رفت، اعمال زور نکنید. با آرامش و خونسردی صحبت کنید اما وقتی مهلت به سر رسید پافشاری کنید، وقت تمام شد! اگر در مقابل درخواست‌اش “خواهش می‌کنم، فقط پنج دقیقه‌ی دیگه” کوتاه بیایید، بدانید که فردا شب هم همین درخواست را می شنوید.

زمان تماشای تلویزیون را محدود کنید. طبق نظر میندل بچه‌هایی که سر شب تلویزیون تماشا می‌کنند بیشتر از بقیه برای رفتن به رختخواب و خوابیدن دردسر دارند. تعجبی ندارد بچه‌هایی که در اتاق‌شان تلویزیون دارند خوب نمی خوابند. این فقط مربوط به برنامه‌های خشن نمی‌شود و به نظر می‌رسد هر برنامه‌ی تلویزیونی به جای این که بچه‌ها را آرام کند آنها را پرانرژی می‌کند. پس ساعات تماشای تلویزیون را محدود کنید، به خصوص وقتی که که به ساعت خواب نزدیک می‌شوید.

برای موفقیت پله به پله پیش بروید. نباید انتظار داشته باشید که فرزندتان ‌ یکباره یاد بگیرد که  طبق برنامه‌ی شما به رختخواب برود و تمام شب را آرام سر جایش بخوابد. هر بار یک قدم بردارید. اگر دوست دارد در تختخواب شما بخوابد، بد نیست اولین قدم این باشد که او را تشویق کنید در رختخواب خودش بخوابد. قدم دوم می تواند این باشد که بیرون آمدن های متعددش از رختخواب را به یک بار در شب کاهش دهید یا فقط یک بار شما را صدا بزند بدون اینکه از تختش خارج شود. روشی را در پیش بگیرید که قدم‌به‌قدم وآهسته و پیوسته به هدف نهایی‌تان (خوابیدن کودک در تمام طول شب بدون اینکه یک‌بار هم از جایش بیرون بیاید) برسید.

حل مشکل. تلاش کنید بفهمید که چرا برای فرزندتان سخت است که سرش را به بالش بچسباند. به نگرانی‌هایش در طول روز دقت کنید تا متوجه شوید وقتی که خورشید غروب می‌کند چه چیز ممکن است باعث آزارش شود. از او بپرسید چه اعتراض به‌خصوصی راجع به ساعت خواب دارد. به این خاطر است که خسته نیست؟ ترسیده است؟ اتاق خیلی ساکت است؟ اگر از تاریکی می‌ترسد، یک چراغ‌قوه به او بدهید. بگذارید به یک موزیک ملایم با صدای کم گوش دهد. به صحبت هایش گو کنید. از همه‌ی اینها گذشته،اگر برنامه ای پیشنهاد می‌کند که می‌تواند مفید  باشد، شانس بیشتری برای موفقیت  ایجاد می‌کند.

مطمئن شوید که فرزندتان در طول روز به اندازه‌ی کافی تحرک داشته و از هوای تازه استفاده کرده است. همچنین در نظر داشته باشید که زمان خواب را یک ساعت عقب ببرید (فقط مطمئن شوید که بین 9 تا 11 ساعت در شبانه ‌روز خوابیده است،  کودک در این سنین به این مدت خواب نیاز دارد). با گنجاندن مقداری فعالیت بدنی و تغییرات گهگاه در برنامه‌ی روزانه می تواند مطمئن شوید فرزندتان و با رسیدنِ ساعت خواب به اندازة کافی خسته شده است.