مخملک

فرزند نوپای من نقاط بسیار ریز و قرمز رنگی روی سینه و اطراف گردن دارد که در حال پخش شدن در سرتا سر بدنش است. آیا ممکن است که او به مخملک مبتلا شده باشد؟

مخملک در بچه های زیر دو سال نادر است اما غیر ممکن نیست. در هر صورت شما نباید ترس و هراسی داشته باشید.

مخملک سالهای پیش از این یک بیماری جدی و کشنده دوران بچگی بود، اما امروزه با استفاده از آنتی بیوتیکها این بیماری قابل درمان بوده و به خطرناکی سابق نیست.

عامل مخملک چیست؟

عامل بیماری مخملک یک نوع باکتری استرپتوکوکی است می تواند سبب گلو درد چرکی و عفونت پوست نیز بشود. این باکتری در گلوی فرد سبب عفونت می شود و با آزاد کردن نوعی سم یا توکسین، موجب پیدایش واکنش پوستی و بروز بثوراتی روی پوست می شود.

اگر کودک شما دچار مخملک شده باشد، احتمالا آن را از کودک بیماری گرفته است. عامل بیماری می تواند از طریق تنفس هوای آلوده، استفاده مشترک از اسباب بازی، ظروف غذا و یا سایر وسایل مانند حوله که توسط فرد بیمار آلوده شده است، انتشار یابد.

علائم مخملک چیست؟

مخملک معمولا با سوزش و درد گلو، سردرد و تب 38 درجه سانتیگراد یا بالاتر شروع می شود.

در مراحل اولیه بیماری، روی زبان کودک بیمار پوشش سفید یا زرد کم رنگ پیدا می شود که مدتی بعد ممکن است به رنگ قرمز درآید. برجستگی ها و پرزهای زبان ممکن است بزرگتر از حالت طبیعی شوند که در این حالت زبان به شکل توت فرنگی در می آید و این علامت مهم در مخملک به “زبان توت فرنگی” موسوم است.

لوزه ها و پشت حلق کودک نیز ممکن است باردار شده و قرمز و متورم به نظر برسد. صورت بیمار قرمز و برافروخته می شود در حالیکه اطراف دهان او بیرنگ و سفید است. سایر علائم عمومی در این بیماری می تواند شامل لرز، درد، کاهش اشتها، متورم شدن غدد لنفاوی، بیقراری و ناخوشی، تهوع و استفراغ باشد.

بثورات پوستی معمولا روز دوم بیماری ظاهر می شود و حدود 5-2 روز طول می کشد تا از بین برود. معمولا به شکل لکه های کوچکی که کمی برجسته است در ناحیه زیر بغل، گردن، سینه یا کشاله ران شروع می شود و سپس سر تا سر بدن را فرا می گیرد. بثورات پوستی معمولا خارش دار است. در برخی مواقع این بثورات یا راش ها به شکل خط در می آیند که به آن خطوط Pastia می گویند. این خطوط بخصوص در ساعد، قسمت داخلی آرنج و کشاله ران ها بیشتر واضح است. همراه با ناپدید شدن بثورات، پوست کودک بخصوص در ناحیه دست ها و پاها و کشاله ران شروع به پوسته ریزی می کند.

درمان مخملک چگونه است؟

در صورت شک به مخملک یا هر نوع عفونت استرپتوکوکی دیگر، بهتر است برای قطعی شدن تشخیص از حلق بیمار نمونه گیری شده و برای کشت فرستاده شود. برای نمونه گیری از یک چوب مخصوص و نازک که سر آن مقداری پنبه قرار داده شده به نام سواپ استفاده می شود. بوسیله سواپ مقداری از ترشحات حلق کودک برداشته می شود و در محل خاصی کشت داده می شود. برای راحت بودن کودک بهتر است از انواع سواپ های بی درد استفاده شود.

در صورت درمان، بهبودی سریع خواهد بود، اگر چه راش ها ممکن است برای چندین روز باقی بماند. از طرفی چندین هفته نیز ممکن است طول بکشد تا تورم لوزه ها و غدد لنفاوی به شکل عادی برگردد.

اگر هر نوع عفونت استرپتوککی بدون درمان بماند، ممکن است عوارض جدی مانند آبسه لوزه ها را در پی داشته باشد.همچنین ممکن است منجر به بروز تب روماتیسمی و عوارض متعاقب آن، مانند برخی مشکلات قلبی شود که از عوارض دیررس مخملک بدون درمان است.

بنابراین اگر کودک شما به مخملک مبتلا شده است، باید مطمئن شوید که او آنتی بیوتیک مناسب را به مقدار کافی و تا زمانی که پزشک تجویز کرده است دریافت می کند، تنها در این صورت است که می توانید مطمئن شوید که بیماری عود نمی کند.

ممکن است فردی چندین بار به انوع عفونت با استرپتوکوک دچار شود، اما ابتلا به مخملک بیشتر از یکبار غیر معمول است.

چطور می توانم شرایط را برای فرزند بیمارم راحت تر سازم؟

برای از بین رفتن تب و درد گلو در کودک، می توانید از استامینوفن یا ایبوپروفن استفاده کنید (هرگز از آسپیرین استفاده نکنید زیرا سبب بروز سندرم Reye می شود که یک بیماری نادر اما کشنده است.)

ممکن است بلع برای او دردناک باشد و در اینصورت خوردن غذاهای نرم و رقیق مانند انواع سوپ، بستنی و غذاهایی که با شیر تهیه می شوند، برای کودک مبتلا به گلو درد راحت تر است.

در صورتیکه سوزش گلو داشته باشد، به تمایل او به خوردن غذاهای گرم یا سرد دقت کنید؛ هر یک ممکن است برای او مناسب تر باشد.

اگر چه فعالیت برای او خطرناک نیست و استراحت در بستر معمولا ضرورت ندارد، اما کودک بیمار شما باید به اندازه کافی استراحت کند. بعلاوه باید مطمئن شوید که مایعات به مقدار لازم به بدن او می رسد.

می توانید از یک دستگاه بخور در اتاق وی یا در کل خانه استفاده کنید تا با مرطوب کردن هوا، از خشک شدن گلوی کودک بکاهد.

چه زمانی لازم است به پزشک معالج فرزندم اطلاع دهم؟

به محض اینکه فرزندتان گلو درد، سوزش گلو، بثورات پوستی یا هرگونه نشانه دیگر از مخملک یا استرپتوکوک را نشان دهد، بهتر است به پزشک اطلاع دهید. چنانچه تشخیص مخملک برای فرزندتان قطعی باشد و یا حتی علیرغم دریافت آنتی بیوتیک مناسب، بعد از گذشت 48 ساعت هنوز تب دارد، لازم است پزشک را مطلع کنید.

آیا مخملک مسری است؟

بثورات پوستی مخملک به خودی خود مسری و واگیردار نیستند. اما استرپتوکوک موجود در حلق می تواند انتشار یابد و به فرد دیگری منتقل شود.

24 ساعت بعد از دریافت آنتی بیوتیک بیماری دیگر مسری نیست.

طی 24 ساعت اول ظروف او را مثل لیوان، قاشق، بشقاب، حوله و سایر لوازم شخصی اش را از وسایل بقیه اعضا خانواده جدا کنید. آنها را با آب گرم و شوینده مناسب تمیز بشوئید. فردی که از بیمار پرستاری می کند، باید مرتب و با دقت دستهایش را شستشو دهد.

اگر اعضای خانواده یا کسانیکه با فرزند شما در تماس هستند، دچار سوزش گلو شدند باید از نظر مخملک معاینه شده و نمونه و کشت از حلقشان به عمل آید، حتی اگر بثورات پوستی در آنها دیده نشود.