10 چون و چرای مادرانه در مورد نوزاد

برخلاف آنچه در فیلم‌ها می‌بینیم، نوزاد تازه متولد شده سفید و زیبا نیست و پوستش قرمز و کبود و پرچروک است اما تمام این مشکلات که شاید چند روز اول مایه نگرانی والدین باشد به سرعت برطرف می‌شود.

هفته نامه سلامت نوشت: یادم می‌آید اولین باری که همسرم فرزندمان را دید، عقب ایستاده بود و جلو نمی‌آمد. نوزاد به نظرش بسیار کوچک و زشت می‌آمد و با آنچه تصور می‌کرد زمین تا آسمان تفاوت داشت. مدام می‌پرسید این خط اخم بین 2 ابرویش چیست؟ چرا صورتش جوش دارد؟ پشت پلکش چرا لک دارد؟ برخلاف آنچه در فیلم‌ها می‌بینیم، نوزاد تازه متولد شده سفید و زیبا نیست و پوستش قرمز و کبود و پرچروک است اما تمام این مشکلات که شاید چند روز اول مایه نگرانی والدین باشد به سرعت برطرف می‌شود. در این مطلب به مجموعه‌ای از نگرانی‌های شایع والدین در بدو تولد کودک پرداخته‌ایم.


چرا این بچه کبود است؟

چون هنگام تولد، سرش تحت فشار قرار گرفته است. در روز اول بعد از تولد دلیل قرمزی و کبودی پوست به‌ویژه در نوزادانی که به روش زایمان طبیعی متولد شده‌اند، فشاری است که هنگام رد شدن از کانال زایمان به آنها وارد شده است. دلیل کبودی گاهی پیچیدن بند ناف دور گردن جنین است. گاهی نیز علت سرخی پوست نوزاد سرماست و با گرم کردن نوزاد برطرف می‌شود. بهترین دما برای نگهداری نوزاد بین 20 تا 21 درجه سانتی‌گراد است. اگر هوا سرد است، بدن نوزاد را با پتوی سبکی بپوشانید اما بیش از حد گرم نکنید زیرا این کار مانع تعریق می‌شود و پوست حساس کودک آسیب می‌بیند.


چرا پلکش قرمز است؟

چون بین چشم‌ها و روی پلک نوزاد گاهی لک‌های قرمز رنگی وجود دارد که کاملا طبیعی است. این لک ممکن است در پس سر نوزاد هم دیده شود و با گریه نوزاد پررنگ‌تر و با فشار دادن انگشت روی آن محو ‌شود. معمولا این لک‌ها در اولین سال بعد از تولد ناپدید می‌شوند و جای نگرانی نیست. اگر لک آبی رنگی روی باسن یا کمر باشد نیز معمولا تا 3 سالگی محو می‌شود اما برخی لک‌ها مادرزادی و دائمی‌اند. گاهی نیز به‌طور طبیعی دانه‌های سفیدرنگی روی بینی نوزاد وجود د ارد. به این جوش‌ها میلیا می‌گویند که طی چند هفته بعد از تولد برطرف می‌شود.


چرا رنگش زرد است؟

چون یرقان دارد. اگر در روز دوم تا چهارم نوزاد زرد شده یعنی مبتلا به زردی است و باید به سرعت به پزشک مراجعه کرد. در غیر این صورت احتمال بروز آسیب‌های مغزی وجود دارد.

چرا بند نافش سیاه شده؟

چون به‌صورت طبیعی بعد از تولد بند ناف سفید است اما به‌تدریج قهوه‌ای و سیاه می‌شود و در فاصله 2 تا 4 هفته می‌افتد.


چرا جمجمه‌اش این شکلی است؟

چون شکل جمجمه نوزادان تحت تاثیر شیوه زایمان مادر است. نوزادانی که به روش سزارین متولد می‌شوند، جمجمه گردی دارند اما جمجمه نوزادانی که به روش طبیعی متولد می‌شوند، به دلیل فشاری که در طول زایمان و حین رد شدن از کانال زایمان به آن وارد می‌شود، شکل گردی ندارد اما جای نگرانی نیست چون بعد از چند هفته شکل جمجمه به حالت طبیعی برمی‌گردد.


چرا نوزادم ترشح دارد؟

چون در نوزادان دختر 3-2 روز اول بعد از تولد ممکن است اندام تناسلی متورم باشد و ترشحات سفیدرنگی ببینید. این ترشحات را پاک نکنید زیرا از فرزند شما در برابر باکتری‌ها محافظت می‌کند. این ترشحات شبیه عادت ماهانه است و دلیل آن هورمون‌هایی است که از مادر به جنین در طول بارداری رسیده است. حتی پستان‌ها نیز در نوزاد دختر ممکن است متورم باشد. نباید سینه‌ها را فشار داد و مایع آن را تخلیه کرد. این تورم بعد از چند روز از بین می‌رود.


چرا عطسه می‌کند؟

چون عطسه لزوما نشانه سرماخوردگی نیست. نوزادان در روز ممکن است تا 12 بار هم عطسه کنند دلیل آن هم خلاصی از ترشحاتی است که مانع تنفس می‌شوند. از سوی دیگر، موهای بینی نوزاد هنوز کاملا رشد نکرده و مثل یک فیلتر درست عمل نمی‌کند و
گرد و غبار موجود در هوا ممکن است باعث تحریک مخاط بینی و عطسه نوزاد شود.

چرا سکسکه می‌کند؟

چون دیافراگمش منقبض شده است. اگر بعد از نوشیدن شیر، نوزاد به سکسکه می‌افتد، نگران نباشید. دلیل این موضوع اسپاسم دیافراگم است و در عرض چند ثانیه رفع می‌شود. می‌توانید به نوزادی که سکسکه می‌کند شیر بدهید تا سکسکه‌اش سریع‌تر بند بیاید.


چرا ادرار نمی‌کند؟

چون میزان ادرار نوزادان در نخستین روزهای پس از تولدش چندان زیاد نیست ولی بعد از تولد به مرور بیشتر می‌شود. روز اول معمولا نوزاد یک مرتبه ادرار می‌کند اما از روز پنجم به بعد حداقل 6 مرتبه ادرار دارد. وقتی نوزاد به اندازه کافی شیر می‌نوشد، ادرارش زرد کمرنگ است. گاهی نیز لک‌های نارنجی در پوشک دیده می‌شود. در طول 2 ماه بعد از تولد نوزاد باید 8 تا 12 بار در طول روز شیر بنوشد. این میزان بین ماه دوم تا ششم کمتر شده و به 6 تا 8 بار مکیدن کاهش می‌یابد. طی 2 روز اول بعد از تولد، نوزاد روزانه بین 15 تا 100 میلی‌لیتر شیر می‌نوشد. بین روز 3 تا 5 این میزان به 200 میلی‌لیتر می‌رسد و بعد از این زمان نوزاد به‌طور متوسط روزانه 700 تا 800 میلی‌لیتر یعنی 5/2 تا 5/3 فنجان شیر می‌خورد. به نسبتی که به مرور شیر خوردن نوزاد بیشتر می‌شود، میزان و دفعات ادرار او هم افزایش می‌یابد. اگر این میزان از حالت طبیعی کمتر یا ادرار نوزاد زرد و بدبو بود، یعنی یا نوزاد در درجه هوای گرمی نگهداری می‌شود یا تب دارد.


چرا مدفوعش سیاه است؟

چون به‌طور طبیعی، مدفوع نوزاد در نخستین روزهای پس از تولدش سبز یا سیاه است و حالت چسبندگی دارد. دلیل آن هم دفع مکونیوم است که در دستگاه گوارش در طول بارداری تجمع یافته است. نوشیدن شیر مادر در روزهای نخست به دلیل داشتن آغوز به پاکسازی دستگاه گوارش کمک می‌کند. بعد از این مدت میزان مدفوع نوزاد به میزان تغذیه‌ای که دارد بستگی دارد. در هفته اول بعد از تولد مدفوع کم‌کم قهوه‌ای و بعد زرد می‌شود. از هفته دوم نوزاد روزانه 1 تا 3 بار مدفوع می‌کند و گاهی به بیش از 10 مرتبه هم می‌رسد اما از هفته ششم این میزان به‌تدریج کم می‌شود و به یک بار در روز کاهش می‌یابد. زور زدن و سرخ شدن نوزاد هنگام دفع حالتی طبیعی است و نباید نگران شوید. بعد از این مدت اگر رنگ مدفوع قرمز یا سیاه یا خشک و سفت شد، باید با متخصص مشورت کرد. حالت و رنگ مدفوع ارتباط مستقیمی با رژیم غذایی نوزاد دارد. نوزادانی که شیر مادر می‌خورند مدفوع زرد و شل‌تری دارند. کودکانی که غذای جامد می‌خورند هم به مرور مدفوع تیره‌تر و سفت‌تری خواهند داشت.

منبع : هفته نامه سلامت