یکی از عوارض جدی درمان ناباروری به روش لقاح خارج رحمی، حاملگی چند قلویی است

به گزارش روابط عمومی پژوهشگاه فناوری های نوین علوم زیستی جهاددانشگاهی- ابن سینا، دکتر ژاله طاهری، فوق تخصص نازایی و عضو تیم تخصصی مرکز درمان ناباروری ابن سینا، با بیان اینکه انجام لقاح خارج رحمی و انتقال جنین عملی پر هزینه و اضطراب آور است افزود: پیش از انجام این عمل تمامی مشاوره های لازم توسط تیم پزشکی، اعم از متخصص زنان، ناباروری، جنین شناسی،  آندرولوژی و … به زوجین داده می شود و پس از آنکه بیمار از تمامی مراحل آگاه شود، یقیناً دلشوره و اضطراب وی کاهش یافته و عمل انتقال جنین در شرایط مناسب تری انجام می گیرد.

دکتر طاهری ضمن اشاره به درمان ناباروری به روش لقاح خارج رحمی (IVF) و اینکه به غیر از مشاوره های پیش از عمل، مراحل پیش درآمدی نیز وجود دارد، تصریح کرد: برای انجام لقاح خارج رحمی و در نهایت انتقال جنین باید در یک دوره حدود دو ماهه انواعی از داروهای تحریک تخمک گذاری توسط خانم مصرف گردد و طی انجام سونوگرافی­های متوالی از روند و رشد تعداد مناسب تخمک در تخمدان اطمینان حاصل گردد.

دکتر محمدرضا صادقی، جنین شناس و مسئول بخش جنین شناسی و عضو تیم تخصصی مرکز درمان ناباروری ابن سینا، در خصوص لقاح خارج رحمی گفت: روندی که در خارج از رحم مادر طی می شود، در واقع الگویی از مراحلی است که در داخل رحم طی می شود و در نهایت مرحلۀ انتقال جنین، مرحلۀ بسیار مهمی است که برآیند عملکرد متخصصین زنان، جنین شناس و مردان با انتقال تعداد مناسب جنین با کیفیت به داخل رحم است که به سرانجام می رسد.

این عضو تیم تخصصی مرکز درمان ناباروری ابن سینا، ضمن اشاره به پیشرفت تجهیزات و فناوری های بخش جنین شناسی تأکید کرد: امروزه امکان نگهداری جنین در شرایطی کاملاً مطابق با رحم مادر فراهم گردیده است، به گونه ای که از هر نظر، همچون دما، رطوبت، شرایط محیط کشت و غلظت گازهای مختلف و تمامی پارامترهایی که در داخل رحم مادر وجود دارند، شبیه سازی شده و جنین در محیط های کشت مغذی برای انجام روند تکاملی خود نگهداری می شود.

دکتر صادقی افزود: امروزه امکان نگهداری جنین حداکثر تا 6 روز در خارج از رحم مادر در این مرکز و سایر مراکز دنیا وجود دارد، یعنی مرحله ای که جنین از لایه زونا اطراف آن خارج شده و با انتقال به داخل رحم سریعاً به جداره رحم متصل گردیده و جفت تشکیل می شود، بنابراین با توجه به پیشرفت که هر روزه در این زمینه صورت می گیرد، درصد موفقیت نیز بالاتر می رود.

مسئول بخش جنین شناسی مرکز درمان ناباروری ابن سینا، با اشاره به اینکه دریافت 10 تا 15 تخمک جهت انجام لقاح خارج رحمی تعداد مناسبی است، گفت: استاندارد یک مرکز خوب در زمینۀ لقاح آزمایشگاهی، آن است که در صورت نرمال بودن وضعیت اسپرم و تخمک حدود 75 درصد تخمک های دریافتی بارور شوند، یعنی به طور مثال اگر 10 تخمک وجود دارد، باید 7 تا 8 جنین تشکیل شود.

دکتر صادقی همچنین با تأکید بر اینکه یکی از عوارض جدی درمان ناباروری به روش لقاح خارج رحمی، حاملگی چند قلویی است که به علت گنجایش محدود رحم، عوارض و مشکلات بسیاری ایجاد می کند، افزود: دنیا به سمتی در حال حرکت است که در مرحلۀ انتقال جنین، تنها یک جنین منتقل نماید و در واقع همان روند بارداری طبیعی طی می شود تا از بارداریهای چند قلویی و عوارض بعدی آن جلوگیری گردد.

دکتر طاهری ضمن اشاره به اینکه حاملگی چندقلویی عوارض متعددی را هم برای مادر و هم برای نوزاد به دنبال دارد، ادامه داد: احتمال مسمومیت و فشار خون حاملگی، زایمان زودرس، سزارین، خونریزی های بعد از زایمان، پرکاری تیروئید، دیابت و مقاومت به انسولین و … در مادر طی اینگونه بارداری بالا می رود و حتی در مواردی افزایش مایع دور جنین اجازۀ تنفس راحت را به مادر نمی دهد و به عبارتی همه چیز مختل می شود که در اینصورت مادر، به مراقبت های ویژه و بستری طولانی مدت در منزل و مراکز پزشکی نیاز دارد.

این فوق تخصص نازائی ضمن تشریح عوارض بارداری چندقلویی در خصوص نوزادان ادامه داد: ممکن است نوزادان دچار کمبود اکسیژن شده و در ICU ویژۀ نوزادان بستری شود که در برخی موارد با معلولیت های دائمی همراه می گردد که در اینصورت مشکلات و هزینه های بسیاری را برای خانواده و نظام سلامت در پی خواهد داشت.

دکتر طاهری در خصوص کاهش خطرات احتمالی بارداری چند قلویی افزود: بسته به شرایط بیمار خصوصاً سن مادر تعداد کمتری جنین به داخل رحم انتقال می یابد تا احتمال حاملگی چند قلویی کاهش یابد و یا هنگامی که جنین ها از دو قل بیشتر شود، در ماه های اولیه بارداری با استفاده از تجهیزات و روشهای اختصاصی امکان حذف یک یا چند جنین وجود دارد که این روش نیز ممکن است مسائل خاص خود را به همراه داشته باشد.

گفتنی است دکتر صادقی، در ادامه افزود: چنانچه زوجین از تیم تخصصی درمان ناباروری خواهان انتقال تعداد بیشتری جنین به رحم باشند، بایستی ایشان را از امکان فریز جنین آگاه نمود و به آنها گفته شود که به جای انتقال جنین بیشتر، می توان در فواصل زمانی و سیکل های بعدی از جنین های فریز شده استفاده کنند که در بسیاری از موارد شانس موفقیت انتقال جنین های فریز به علت پذیرندگی بالای رحم بسیار بیشتر از سیکلهای قبلی آنها خواهد بود.

منبع: پژوهشکده ابن سینا