چگونه تب کودکان را پایین بیاوریم

والدین همیشه بعد از اینکه کودشان تب می کند نگران هستند که نکند شاید کودک تشنج کند. خوب است که برای حل مشکل کودک نگران بود اما باید از راه درست و به دور از هر نوع خود درمانی عمل کرد که اتفاق بدتری نیافتد.

تب چیست؟
غده هیپوتالاموس که در وسط پایه مغز واقع شده مثل یک ترموستات عمل می‌کند. این ارگان با درک صحیح میزان دمای مناسب برای بدن پیامی را به سیستم‌های عصبی ارسال و آنها را برای رسیدن به دمای مطلوب آماده می‌کند. دمای طبیعی بدن 37درجه سانتی‌گراد است البته در برخی افراد اندکی درجه حرارت بدن بالاتر یا پایین‌تر است. همچنین دمای بدن در طول شبانه‌روز متغیر است؛ در صبح اندکی پایین‌تر و در عصر اندکی بالاتر می‌رود. وقتی ویروسی وارد بدن و خون کودک شود موجب تغییراتی در خون و گلبول‌های سفید و درجه حرارت بالا برای دفاع می‌شود. هیپوتالاموس با درک این موضوع به سیستم عصبی دستور می‌دهد درجه حرارت بدن بالا برود و دمای بدن ممکن است از 38 تا 40 درجه برسد.

با تب عفونی چه کنیم؟
گاهی اوقات در کودکان کمتر از 4 سال به علت عفونت‌های گوش و در کودکان بالای 4 سال به علت سینوبرونشیت علائم بالینی تب و سرفه طول می‌کشد. بیشتر محققان و پزشکان معتقدند تب برای کودکان مشکل جدی تلقی نمی‌شود و تا زمانی که کودک تب دارد و بی‌قرار است احتیاج به داروی مسکن تب‌بر ندارد. ثابت شده تب یک عامل دفاعی بدن بوده و دوره بیماری را کوتاه‌تر می‌کند و پایین‌ آوردن تب دوره بهبود بیماری را در کودکان به شدت کند می‌کند. بدن برای افزایش درجه حرارت خون مجبور است 01درصد به سوخت و ساز خون بیفزاید و افزایش متابولیسم بدن باعث دفع بسیاری از سموم نهفته در بافت‌ها می‌شود. در این صورت توصیه می‌شود در مورد تب بیماری‌های عفونی و تب واکسیناسیون استامینوفن تجویز نشود که دفاع بدن در مقابل میکروب‌ها نیز کمتر ‌شود.

چقدر استامینوفن کافیست؟
استامینوفن عمدتا به وسیله کبد متابولیزه می‌شود. علائم مسمومیت خفیف بالینی مانند تهوع، رنگ‌پریدگی و خستگی بروز می‌کند که به وسیله دفع استامینوفن غیرسمی از راه ادرار علائم بهبود می‌یابد. استامینوفن برای رفعتب  کودکان زیر یک‌سال بر حسب وزن 51-01 قطره 6-4 ساعت و در کودکان بزرگ‌تر از 2 سال 5 میلی‌لیتر معادل یک قاشق مرباخوری 6-4 ساعت یک‌بار برای زمانی که کودک تب بالاتر از 5/83 دارد در دوران تب و سرماخوردگی تجویز می‌شود. شربت ایبوپروفن داروی مناسب مسکن و تب‌بر برای کودکانی است که تب‌ و درد عفونت گوش دارند و بر حسب وزن هر 8-6 ساعت یک قاشق مرباخوری در موارد تب بالا یا همراه استامینوفن در موارد ضروری تجویز می‌شود. اگر تب 03 تا 54 دقیقه بعد از مصرف دارو ادامه یافت برای اطمینان از کافی بودن دارو، دوز دارو و پیمانه‌ای را که با آن دارو را به کودک داده‌اید، کنترل کنید. در صورتی‌که میزان داروی داده شده کافی باشد ممکن است بدن کودک به دارو جواب نداده باشد. اگر استامینوفن ظرف یک ساعت تب را پایین نیاورد، برای استفاده از داروی دیگر با پزشک مشورت کنید.

چطور تب را اندازه گیری و پایین بیاوریم؟
استفاده از درجه‌های اندازه‌گیری تب وسیله مناسبی برای اندازه‌گیری دمای بدن است. برای بچه‌ها به هیچ‌وجه دماسنج را در دهان یا مقعد قرار ندهید چراکه خطرناک است و ممکن است شکسته شود. درجه را زیربغل کودک قرار دهید و هر دمایی را که مشاهده کردید، یک درجه به آن اضافه کنید، یعنی اگر درجه تب کودک شما را 38 نشان داده، در حقیقت او 39 درجه تب دارد. پاشویه یکی از روش‌های سنتی برای کاهش تب است که هنوز هم به خانواده‌ها توصیه می‌شود. والدین می‌توانند دستمالی را با آب شیر خیس کنند و روی سر و بدن بچه قرار دهند. حمام کردن روش مناسبی برای کاهش تب نیست چراکه بچه بیمار است و توان بالایی ندارد و حفظ و کنترل او در این حالت کار سختی است و ممکن است زمین بخورد.

آیا تب فایده هم دارد؟
محققان به این نتیجه رسیده‌اند بدن انسان از تب به عنوان یک سپر دفاعی استفاده می‌کند و افزایش درجه حرارت برخی میکروب‌ها و ویروس‌ها را از بین می‌برد و تب یکی از نشانه‌های خوب بالینی برای آگاهی والدین و پزشک از وجود بیماری‌های عفونی است و بدون وجود تب پیش‌بینی عفونت در بدن بسیار سخت و پیچیده خواهد بود. گاهی اوقات به دنبال تب، لرز ایجاد می‌شود و با وجود تب و پوشاندن کودک با پتو، او احساس سرما و لرز می‌کند.

کی به پزشک مراجعه کنید
در برخی موارد در صورت بروز تب باید هرچه سریع‌تر به پزشک مراجعه کنید. مهم‌ترین موارد عبارت است از: تب بالای 38 درجه در کودکان زیر 3 ماه، تب بالای 2/38 در کودکان 3 تا 6 ماه، تب بالای 8/38 در کودکان بالای 6 ماه. اگر تب با علائمی مانند تهوع و استفراغ، خشکی دهان، بی‌قراری شدید، رنگ‌پریدگی، سردرد شدید، تورم مفاصل، سفتی گردن،‌ درد شدید شکم، برجسته شدن قسمت‌های نرم سر، کاهش سطح هوشیاری و مشکلات تنفسی همراه باشد باید هرچه زودتر به پزشک مراجعه کرد.

تب و آسیب مغز چه ارتباطی با هم دارند؟
واقعیت این است که تب آسیبی به مغز وارد نمی‌کند. در فردی با عملکرد طبیعی مغز تب یک واکنش طبیعی به عفونت است. همان‌طور که گفته شد هر مغز طبیعی یک ترموستات داخلی برای پیشگیری از بالا رفتن دمای بدن و آسیب به مغز دارد. آسیب مغز تنها زمانی اتفاق می‌افتد که تب بیش از حد و شوک گرمایی ایجاد شود. تب بیش از حد زمانی بروز می‌کند که مغز توان تنظیم حرارت بدن را نداشته باشد یا فرد نتواند خود را خنک کند. اما تب در اثر بیماری یک فرایند طبیعی است و به هیچ‌کدام از ارگان‌های بدن آسیب نمی‌زند.
به یاد داشته باشید که به دلیل سیستم بدنی کودک که به طبع ضعیف تر از افراد بالغ است برای درمان هر نوع مشکل حتی تب و سرما خوردگی بهترین راه را برای درمان استفاده کنیم.

منبع: جام نیوز