نازایی تنها یک مشکل زنانه نیست

نی‌نی سایت: امروزه با پیشرفت علم و تکنولوژی، برای تمام محققان عرصه ناباروری آشکار گردیده است که نازایی تنها یک مشکل زنانه نیست بلکه علل و فاکتورهای مردانه نیز در این امر دخالت دارند و با وجود آنکه در گذشته عنوان می­شد که بخش عمده ای از علل ناباروری را باید در زنان جستجو کرد، امروزه پزشکان معتقدند که نقش زوجین در این امر یکسان است و زن و مرد هر دو حدود 35 تا 40 درصد از علل ناباروری را شامل می شوند.

به گزارش روابط عمومی پژوهشگاه فناوری های نوین علوم زیستی جهاددانشگاهی-ابن سینا، دکتر کاوه سلطان زاده، اورولوژیست و عضو تیم تخصصی مرکز درمان ناباروری و سقط مکرر ابن سینا، با بیان اینکه شیوع فاکتور مردانه به صورت خالص در 20 درصد موارد ناباروری ثابت شده است، گفت: فاکتور مردانه همراه با فاکتورهای زنانه در 30 تا 40 درصد موارد عامل ناباروری می باشند که آمار آن در سال های اخیر افزایش یافته است و هر چند در نقاط مختلف دنیا متفاوت است اما به طور کلی به 50 درصد نیز رسیده است که اگر در مجموع در نظر گرفته شود، بالای 70 درصد موارد، فاکتور مردانه در ناباروری تأثیر گذار است. ایشان با تأکید بر اینکه در شیوع ناباروری، زوجین باید جهت درمان به همراه یکدیگر مراجعه کنند، افزود: ناباروری همانند سایر بیماری ها نیاز به بررسی مقدماتی دارد با این تفاوت که این بررسی اولیه وسیع است و با یک شرح حال دقیق و دریافت تاریخچۀ فراگیر پزشکی از زوج آغاز شده و شرایط گذشته، حال و سیستم های مرتبط با نازایی در بدن آنها مورد بررسی قرار می گیرد و نهایتاً معاینه ای کامل از وضعیت باروری آنها انجام می شود.

وی در ادامه خاطرنشان کرد: پس از ارزیابی های اولیۀ زوجین، ابتدا تست های پایه همچون آنالیز اسپرم صورت می گیرد که این بررسی ها باید سریع، مقرون به صرفه و غیر تهاجمی باشند که بتوان بر اساس معاینات، شرح حال و آزمایشات صورت گرفته مشخص شود که آیا نیاز به بررسی های تکمیلی تر همچون غدد، ژنتیک، ایمونولوژیک و … وجود دارد یا نه! تا تکلیف باروری فرد روشن گردد. دکتر سلطان زاده در پاسخ به این سؤال که آیا می توان با توجه به نتیجۀ آزمایش ارزیابی اسپرم در رابطه با باروری زوج تصمیم گرفت یا خیر تشریح کرد: این که آزمایش اسپرم می تواند توان باروری یک مرد را نشان دهد کاملاً درست است اما یک آزمایش اسپرم به تنهایی نمی تواند معیار تصمیم گیری قرار گیرد و ممکن است آزمایشات فرد در زمان های مختلف، متفاوت باشد که بنابراین بیشتر از یک آزمایش اسپرم از فرد خواسته می شود. وی در ادامه افزود: وجود یک آزمایش اسپرم طبیعی دلیلی بر باروری فرد نیست و ممکن است در آناتومی و عملکرد سیستم تناسلی فرد نیز اشکالی وجود داشته باشد.

این متخصص اورولوژی با اشاره به اینکه هدف ما در درمان ناباروری اصلاح بیماری های زمینه ای است تا فرد به روش ساده تر و راحت تر بتواند صاحب فرزند شود، تصریح کرد فرد باید به طور حتم مورد بررسی و ارزیابی کامل قرار گیرد تا بیماری زمینه ای وی برطرف شده و فرد راحت تر و با روشی ساده تر بتواند بچه دار شود. دکتر محمدرضا صادقی، متخصص جنین شناسی و عضو تیم تخصصی مرکز درمان ناباروری و سقط مکرر ابن سینا، با اشاره به روند آنالیز اسپرم و ویژگی های آن گفت: در ارزیابی وضعیت باروری یک زوج هر دو نیازمند بررسی هستند، هر چند ارزیابی وضعیت ناباروری در یک زن ممکن است قدری دشوارتر باشد زیرا وی دارای یک سیکل عادت ماهیانه است که در روند تولیدمثل اثر گذار است که به طور مثال برخی از هورمون هایی که در روند بارداری نقش دارند، باید در روز خاصی از این دوره اندازه گیری شوند. 

 وی در ادامه افزود: بسیاری از اندام های تولیدمثلی در خانم ها همانند بیضه در آقایان در خارج از بدن قرار ندارند که به سادگی قابل ارزیابی باشند اما در رابطه با آقایان انجام یک آنالیز اسپرم به راحتی قابل انجام است و شاید در اولین مراجعۀ فرد می توان با انجام یک آزمایش اسپرم، اطلاعات زیادی را در خصوص ناباروری مردان دریافت کرد. عضو تیم تخصصی مرکز درمان ناباروری ابن سینا با بیان اینکه اولین تست در رابطه با ناباروری مردان که به راحتی قابل انجام است، ارزیابی اسپرم می باشد در ادامه تشریح کرد: بسیاری از مردان علی رغم داشتن اسپرم باز هم نابارور هستند بنابراین باید گفت که علاوه بر اسپرم نیازمند پارامترهای دیگری هستند که باید از آنها برخوردار باشند تا بتوانند از قدرت باروری بهره مند گردند.

ایشان خاطرنشان شد: هر روز پارامترهای اندازه گیری از دقت بیشتری برخوردار می شوند اما اولین تست اسپرم که از طرف پزشکان جهت بررسی های اولیه ناباروری درخواست می شود همان ارزیابی و بررسی اسپرم از لحاظ شکل، تعداد و حرکت می باشد. دکتر صادقی در رابطه با بهترین زمان جهت ارزیابی اسپرم گفت: بر خلاف زنان، در رابطه با مردان زمان خاصی وجود ندارد و از سنین بلوغ تا سنین سالخوردگی تولید اسپرم به صورت مداوم در جریان است و چنانچه برای نمونه گیری اسپرم زمان خاصی تعریف می شود تنها به علت دریافت حجم مناسبی از اسپرم جهت بررسی و آزمایش می باشد. این متخصص جنین شناسی در پاسخ به اینکه آیا آنالیز و ارزیابی اسپرم را می توان در هر آزمایشگاهی انجام داد، گفت: توصیۀ ما به زوجین اینست که تنها به مراکزی که به صورت تخصصی بر روی درمان ناباروری و بررسی اسپرم کار می کنند مراجعه نمایند.

ایشان در خاتمه تأکید کرد: در درمان ناباروری هر دو زوج توأمان با هم باید مورد ارزیابی قرار گیرند به ویژه اینکه درمان ناباروری در تمام دنیا جزء درمان های گران قیمت و هزینه بر است و چون درصد موفقیت صددرصد نیست نیازمند تکرار می باشند، بنابراین چنانچه زوج به صورت همزمان مورد بررسی قرار گیرند و تشخیص به درستی صورت گیرد حتی ممکن است درمان در برخی مواقع نیز تنها از طریق مصرف دارو صورت پذیرد و نیازمند بررسی ها و صرف هزینه های بیشتر نباشد.

منبع: پژوهشگاه فناوری های نوین علوم زیستی جهاددانشگاهی-ابن سینا