مراحل مهم تکاملی در سال اول زندگی: خزیدن یا چهار دست و پا رفتن

حرکت به صورت چهار دست و پا به کودک شما کمک می کند که عضلات خود را به اندازه کافی تقویت کند تا برای راه رفتن آماده شوند این اولین کاری است که او به تنهایی برای جستجوی محیط اطراف خود انجام می دهد. به طور معمول، کودک ابتدا یاد می گیرد تا تعادل خود را بر روی دستها و پاها حفظ کند، سپس یاد می گیرد که با حرکت دادن زانوهایش به جلو و عقب، حرکت کند.

چه زمانی این توانایی را بدست می آورد؟

اکثر کودکان در سنین بین 6 تا 10 ماه یاد می گیرند که چهار دست و پا راه بروند. اما بعضی از کودکان هیچ وقت چهار دست و پا راه نمی روند و در عوض، در حالت نشسته حرکت می کنند (در واقع، خودش را روی زمین می کشد)، بر روی شکم خود می لیزند، یا مستقیما تلاش می کنند که بلند شوند، بایستند و نهایتا راه بروند. مهم این است که کودک شما حرکت کند و نحوه حرکت کردن او چندان مهم نیست.

این توانایی چگونه در او ایجاد می شود؟

معمولا پس از اینکه کودک بتواند به تنهایی و بدون کمک والدین بنشیند (که این توانایی در اکثر کودکان بین 6 تا 7 ماهگی ایجاد می شود)، چهار دست و پا راه رفتن را آغاز می کند. بعد از این مرحله، او می تواند سر خود را بالا نگه دارد تا اطراف خود را نگاه کند، و عضله های بازو، پا و پشت او به اندازه کافی قوی هستند که هنگام حرکت، از افتادن او روی زمین جلوگیری کنند.

معمولا طی دوماه، کودک به تدریج یاد خواهد گرفت که از حالت نشسته به حالت چهار دست و پا تغییر وضعیت دهد، و به زودی می فهمد که با کشیده نگه داشتن و حرکت دادن عضلات در حالتی که بدن او به موازات زمین قرار گرفته است، می تواند به جلو و عقب حرکت کند.

بین 9 تا 10 ماهگی، او می فهمد فشاری که از طریق زانوها بر بدن وارد می کند، برای آغاز حرکت کافی است. با افزایش مهارت، او یاد می گیرد که از حالت چهار دست و پا، مستقیما دوباره به حالت نشسته برگردد. او تکنیکهای پیشرفته چهار دست و پا راه رفتن را هم یاد خواهد گرفت: برای جلو رفتن، یکی از دستها و پای طرف دیگر بدن را با هم حرکت می دهد، به جای آنکه دست و پایی را که در یک طرف بدن قرار گرفته اند با همدیگر حرکت دهد. پس از آن، تنها تمرین است که حرکتهای او را کامل تر می کند. مراقب او باشید و به او کمک کنید تا در یک سالگی بتواند به خوبی روی چهار دست و پا راه برود.

اگر کودک شما به جای جلو رفتن، چهار دست و پا عقب می رود، یا در حالت نشسته حرکت می کند (در واقع، خودش را روی زمین می کشد: یک پا را جلو و یک دست را عقب می گذارد، و خود را به جلو می کشد) ، یا اصلا چهار دست و پا راه نرفته بلکه مستقیما تلاش می کند روی دو پا راه برود، نگران نباشید. اگر او حرکت کند (نوع حرکت کردن مهم نیست)، نشانه سالم بودن او است.

مرحله بعد چه خواهد بود؟

پس از اینکه کودک شما یاد گرفت به خوبی روی چهار دست و پا راه برود، تنها یک مرحله دیگر تا حرکت کامل او باقی مانده است: راه رفتن روی دو پا. برای کسب این توانایی، به زودی خواهید دید که او به محض اینکه بتواند دست خود را به چیزی بگیرد، تلاش خواهد کرد تا خود را بالا بکشد، چه این چیز پایه صندلی باشد یا پای مادربزرگش! هنگامی که احساس کند هنگام ایستادن بر روی دو پا تعادل دارد، آماده می شود که روی پای خود (بدون کمک دیگران) بایستد و با گرفتن اشیا اطراف، کمی راه برود. پس از آن، تنها زمان و تمرین است که موجب خواهد شد توانایی او افزایش پیدا کند: راه رفتن، دویدن، پریدن و جهیدن!

نقش شما چیست؟

همانند نقشی که در افزایش مهارتهای دیگر کودک (از قبیل گرفتن اشیا مختلف) داشته اید، بهترین راه برای تشویق کودک به چهار دست و پا راه رفتن، قرار دادن اسباب بازیها یا سایر اشیا مورد علاقه او (حتی خودتان) در دسترس کودک است. همچنین شما می توانید بالش، کوسن یا جعبه هایی را به عنوان مانع در مسیر او قرار دهید، تا او تلاش کند از این موانع بگذرد. این کار به افزایش اعتماد به نفس، سرعت و چابکی او منجر می شود. فقط نباید او را تنها بگذارید؛ اگر او زیر یک بالش یا در یک جعبه گیر بیفتد، حتما خواهد ترسید و حتی ممکن است در معرض خطر خفگی نیز قرار بگیرد.

کودکی که چهار دست و پا حرکت می کند، ممکن است شیطنتهای زیادی انجام دهد و دردسر ساز باشد. پس اطمینان حاصل کنید که خانه شما برای کودک ایمن است (اشیا خطرناک در دسترس او قرار ندارند) و خصوصا درباره درهای خانه که به راه پله ها منتهی می شوند مراقبت زیادی به عمل بیاورید. مطمئنا کودک شما مایل خواهد بود تا این راه پله ها را نیز بکاود، که البته این کار برای او همانند فتح قله اورست است! اما این کار ممکن است برای او بسیار خطرناک باشد، پس تا زمانی که مطمئن نشده اید کودک شما مهارت کافی برای این کار دارد (معمولا تا 12 ماهگی)، از رفتن او به سمت پله ها جلوگیری کنید. حتی پس از آن نیز باید هنگام حرکت کودک بر روی پله ها، از نزدیک از او مراقبت کنید.

هنوز لازم نیست که برای کودک خود کفش بخرید. معمولا پیش از زمانی که کودک بتواند به خوبی راه برود، نیازی به استفاده از کفش نخواهد داشت.

چه وقت باید نگران شوید؟

مهارتها و توانایی ها در کودکان مختلف، به طور متفاوت رشد می کنند و برخی مهارتها در برخی کودکان سریعتر از سایر کودکان ظاهر شده و پیشرفت می کنند. اما اگر کودک شما بعد از یک سال زندگی، هیچ علاقه ای به حرکت کردن از خود نشان نداده است (به صورت خزیدن، چهار دست و پا راه رفتن، غلت خوردن یا خود را به جلو و عقب کشیدن)، تلاش نکرده است که دستها و پاهای خود را هماهنگ با یکدیگر حرکت دهد، یا یاد نگرفته است که چگونه از هر دو دست و دو پای خود به طور متعادل استفاده کند، این موضوع را حتما با پزشک وی در میان بگذارید. به خاطر داشته باشید که کودکان نارس، این مهارتها و سایر مهارتها را چند ماه دیرتر از همسالان خود، بدست می آورند.