عوامل مؤثر بر رشد و تکامل: نگرش والدین

نگرش کلی شما نسبت به وظیفه پدر و مادری تاثیر همه جانبه ای بر کلیه عوامل موثر بر روند رشد و تکامل کودک شما می گذارد. در واقع نگرش شما به فرزند داری و نقش والدی خودتان، زیربنای ارتباط شما با کودک و همه کارهایی است که می توانید برای رشد بهتر او انجام دهید. اکنون که صاحب فرزند شده اید شاید بهترین آغاز برای او این باشد که نگرش مثبتی نسبت به اینکه پدر و مادر او هستید داشته باشید.

برخی از مردم بچه های زیاد می خواهند و بعضی دیگر کم یا هیچ. خیلی از مردم هنوز احساس می کند که ازدواج بدون وجود بچه ناقص است و برخی دیگر معتقدند که کودکان مانعی بر سر راه موفقیت شغلی و پیشرفت آنها هستند.

اگر نگرشی مثبت به بچه دار شدن ندارید بهتر است پدر و مادر نشوید و اگر شده اید به خود کمک کنید تا وجود او را بپذیرید. راههای مختلفی وجود دارد که می توانید به خود و خانواده تان در پذیرش نقش جدید کمک کنید.

به طور کلی والدین مسن تر نقش پدر و مادری خود را بیشتر از صمیم قلب می پذیرند تا افراد جوانتر. معمولا وسایل ارتباط جمعی تصویر اغراق شده ای را از والدین می سازند و اگر بخواهید چنین انتظاری از خود یا همسرتان داشته باشید ممکن است با ناکامی مواجه شوید. در عین حال انتظار برخی از والدین از کودک واقع بینانه نیست؛ داشتن تصور بسیار ایده آل از کودک (مثلا اینکه یک کودک “استثنایی” باشد)، ممکن است واقعا خطرناک باشد و فقط باعث می شود با دیدن اینکه کودکتان برآورنده انتظارات شما نیست دچار یاس و رنجش شوید.

چگونه می توانید به کودک خود کمک کنید؟

بیشترین اعتماد به نفس را کودکی دارد که خود را بپذیرید و ایجاد این تصور مطلوب از خود تا حد زیادی بستگی نگرش و برخورد شما نسبت به او دارد. چنین کودکی می تواند با تمام مشکلاتی که زندگی بر سر راه او قرار می دهد روبرو شود.

یکی از مهمترین کارهایی که می توانید برای کودک خود انجام دهید این است که او را در دنیای واقعیات نگه دارید و اهداف واقع بینانه ای برای او تعیین کنید تا از ناکامیها اجتناب شود و تصور او از خود لطمه ای نبینید. از طرف دیگر، وظیفه شماست که نقاط ضعف کودک خود را علاوه بر نکات قوت او، البته همیشه با تکیه بر نقاط قوت، به او نشان دهید تا با درک کاملی از خویشتن و اطلاع از محدودیتهایش بزرگ شود.

بهتر است محیطی برای کودکتان فراهم سازید تا فرصتهای یادگیری او را محدود نکند. زیرا اگر فرصتها محدود شوند او قادر نخواهد بود به تمامی توان بالقوه خود دست یابد.

سعی نکنید کودک خود را در یک قالب از پیش تعیین شده بگنجانید، اصراری نداشته باشید که کودکتان حتما شبیه شما، همسرتان یا در برخی خصوصیات مانند یکی از بهترین کودکانی که در اقوام و دوستان می شناسید باشد؛ زندگی در چنین محیطی او را به شدت سرخورده خواهد کرد. آنچه کودک به آن نیاز دارد تشویق برای شکل گیری فردیت منحصر به فرد خود اوست.

با کمک به او برای روبرو شدن و دست و پنجه نرم کردن با مسائلی که دشوار تر از آن است که به تنهایی حل کند، به او درس اتکا به نفس و مصمم بودن بدهید.

همچنین به یاد داشته باشید که برای رسیدن به رشد تمام و کمال، باید طرفیتهای ذاتی کودک خود را در زمانی که آمادگی آن را دارد تحریک و تشویق کنید. بنابراین زمان بندی اهمیت اساسی دارد. هر قدر هم که کودک برای یادگیری تلاش کند، تا زمانی که از نظر مرحله ای از رشد که در آن قرار دارد آمادگی نداشته باشد یاد نخواهد گرفت. ولی وقتی آماده شد، سرعت رشد او اعجاب انگیز خواهد بود، بخصوص اگر شما علایق و تلاشهای او را با تشویق کردن تقویت کنید.

بسیاری از اوقات متوجه می شوید که کودک شما در سیر رشد و تکامل خود به یک مرحله موقتی بدون پیشرفت رسیده است. شاید به این نتیجه برسید که او به آخرین حد توانایی خود رسیده است. در نتیجه کودک شما برای یادگیری بیشتر، کمتر تلاش می کند و در همان سطح باقی می ماند. در حالی که با کمی تشویق از طرف شما، با این اعتقاد که دستیابی به موفقیت بیشتر همیشه ممکن است، می تواند به سطوح بالاتر نیز برسد.

یک مسئولیت مهم دیگر شما به عنوان پدر و مادر این است که به کودک خود بیاموزید با دیگران ارتباط برقرار کند و نسبت به آنها توجه داشته باشد، یعنی نسبت به افراد غیر از خودش گرایش داشته باشد. با این کار تضمین می کنید که پیدا کردن دوست برای او آسان باشد و دچار انزوا و تنهایی نشود. اگر با رفتار غیر اجتماعی کودک خود برخورد مناسب نکنید، او هرگز در اجتماع پذیرفته نخواهد شد. اصلاح این رفتارها قبل از اینکه به صورت عادت درآید و شانس او برای آمیختن با دیگران را به مخاطره بیندازد، حائز اهمیت است.