هر کودکی اگر بیش از یک روز تب بالا داشته باشد و نتوان برای آن علت خاصی پیدا کرد، باید از نظر احتمال عفونت ادراری بررسی شود. کودکانیکه اغلب ادرار کردن خود را به تاخیر می اندازند و یا دچار یبوست هستند، خطر ابتلا به عفونت ادراری در آنها زیادتر است.
عفونت ادراری در کودکان دارای اهمیت زیاد است، چون کلیه های کودکان در حال رشد بوده و به آسانی آسیب می بینند. گاهی عفونت ادراری در کودکان علامتی از یک بیماری مهم مثل برگشت ادرار و تنگی حالب است. هر کودکی اگر بیش از یک روز تب بالا داشته باشد و نتوان برای آن علت خاصی پیدا کرد، مثل سرما خوردگی، باید از نظر احتمال عفونت ادراری بررسی شود.
دستگاه ادراری از دو کلیه، دو حالب، یک مثانه و یک مجرای ادرار تشکیل شده است. قارچها، ویروسها و باکتریها می توانند سبب عفونت ادراری شوند، ولی شایعترین عامل باکتریها هستند. معمولا وقتی باکتری وارد دستگاه ادراری می شود، قبل از ایجاد علائم بسرعت از سیستم ادراری توسط بدن دفع می شود. ولی گاها باکتری به دفاع طبیعی بدن غلبه کرده و سبب عفونت ادراری می گردد. باکتری می تواند سبب عفونت مجرای ادرار، عفونت مثانه و یا عفونت کلیه ها شود. عفونت کلیه ها خطیر ترین عفونت دستگاه ادراری است.
چه عواملی سبب عفونت ادراری می شوند
اکثر علل عفونت ادراری ناشی از باکتریهائی است که در روده ها زندگی می کنند، و شایعترین آنها میکروبی به نام ائی کولای (E coli) می باشد. دستگاه ادراری دارای چند سیستم است که می توانند از عفونت ادراری جلوگیری کنند. حالبها اعضائی هستند که ادرار را از کلیه ها به مثانه منتقل می کنند. محل ورود حالبها به مثانه طوری است که بصورت یک دریچه یک طرفه عمل کرده و نمی گذارد ادرار از مثانه بطرف بالا به کلیه ها منتقل شود. علاوه از آن خود ادرار کردن سبب می شود که باکتریهائیکه وارد مثانه شده اند شسته شده و از بدن دفع شوند. سیستم ایمنی بدن نیز با هر نوع عفونتی مقابله می کند. ولی علی رغم این سدهای دفاعی، عفونت هنوز اتفاق می اقتد. بعضی از باکتریها دارای توانائی بخصوصی هستند که به آنها این امکان را می دهد که خود را به آسانی به مخاط پوششی دستگاه ادراری بچسبانند. کودکانیکه اغلب ادرار کردن خود را به تاخیر می اندازند، و یا دچار یبوست هستند، خطر ابتلا به عفونت ادراری در آنها زیادتر است. بعضی از کودکان نیز بیشتر از سایر کودکان مبتلا به عفونت ادراری می شوند، همانطور که عده ای از کودکان بیشتر از سایر اطفال سرما می خورند.
میزان شیوع عفونت ادراری در کودکان چقدر است؟
در آمریکا 3 درصد کودکان مبتلا به عفونت ادراری می شوند و هر ساله یک میلیون مراجعه به پزشک بعلت عفونت ادراری انجام می شود.
چه کودکانی در معرض خطر عفونت ادراری هستند؟
در طول دوران کودکی احتمال خطر عفونت ادراری برای پسر بچه ها 2 درصد و برای دختر بچه ها 8 درصد است. اگر یک اختلال در سیستم ادراری وجود داشته باشد، مثل ریفلاکس ادراری (برگشت ادرار از مثانه بطرف بالا و کلیه ها) خطر عفونت ادراری افزایش می یابد. پسر بچه های کمتر از شش ماه که ختنه نشده اند، بیشتر از پسر بچه های کمتر از شش ماه که ختنه شده اند، دچار عفونت ادراری می شوند.
آیا عفونت ادراری یک بیماری خطرناک است
بسیاری از عفونتهای ادراری خطرناک نیستند ولی بعضی موارد نیز خطرناک می شوند مثل مواردیکه کلیه ها گرفتار می شوند. عفونت ادراری اگر تکرار شود، خطرناک می شود. اگر کلیه ها بطور مکرر دچار عفونت ادراری شوند، کم کم کار خود را از دست داده و ممکن است بطور کامل از بین بروند. گاها عفونت مزمن کلیه ها سبب ایجاد فشار خون و سایر مشکلات می گردد. بنابراین هر نوع عفونت ادراری در کودکان را نباید سهل و ساده تلقی کرد. گاها باکتری از ادرار وارد خون شده و سبب عفونت خون می شود که یک حالت خطرناک است. گاها عفونت ادراری علامتی از یک بیماری مهم در دستگاه ادراری است، مثلا کودک ممکن است برگشت ادرار داشته باشد. در کودکان چون کلیه ها در حال رشد هستند، خیلی مستعد آسیب توسط عفونت می باشند. کودکان مبتلا به عفونت ادراری نیازمند بررسی دقیق و کامل و درمان فوری هستند.
علائم و نشانه های عفونت ادراری کدامها هستند
علائم عفونت ادراری از یک حالت سوزش خفیف در هنگام ادرار کردن و ادرار با بوی بد تا تب و لرز و درد شدید متفاوت هستند. یک کودک مبتلا به عفونت ادراری ممکن است هیچ علامتی نداشته باشد. اگر کودک خیلی کم سن و سال باشد ممکن است نتواند مشکل خود را بیان کند. این کودکان ممکن است دارای تب باشند، خوب غذا نخورند، خیلی تحریک پذیر شوند و رشدشان عقب بیفتد. کودکان بزرگتر، از درد در قسمت تختانی و وسط شکم ممکن است شاکی باشند. گاهی کودک بنظر می رسد که سالم نیست. گاها عفونت ادراری خود را بصورت تب خفیف، حالت تهوع و اسفراغ و اسهال نشان می دهد. برای تشخیص عفونت ادراری در کودکان بک ظن قوی لازم است. اگر کودکی دارای تب بالای بیش از یک روز باشد و علت واضحی برای آن پیدا نشود، باید از نظر عفونت ادراری بررسی شود. کودکان بزرگتر ممکن است از درد در قسمت تحتانی شکم و سوزش هنگام ادرار کردن شاکی باشند. طوریکه بعلت سوزش ادرار، تمایل به ادرار کردن ندارند و هنگام ادرار کردن، ادرار آنها بصورت قطره قطره و با مشکل دفع می شود. اگر کلیه ها دچار عفونت ادراری شوند، کودک از درد پهلو و زیر دنده ها شاکی است.
منبع: آقای دکتر محمدرضا صفری نژاد، جراح بیماریهای کلیه و مجاری ادراری
برگرفته از سایت: نینی سایت