سلامت کودک و تغذیه دوران بارداری

 یک متخصص بهداشت مادر و کودک معتقد است: تغذیه مناسب مادر در دوران بارداری هم بر سلامت خود وی و هم بر سلامت کودکش حتی تا پایان پنج‌ سالگی تاثیر مستقیم دارد.
دکتر مامک شریعت، عضو هیات علمی دانشگاه علوم پزشکی تهران در گفت‌گو با خبرنگار خبرگزاری دانشجویان ایران واحد علوم پزشکی تهران گفت: یکی از عوامل مهمی که می‌تواند شاخص‌های رشد کودک را تحت تاثیر قرار دهد تغذیه مادر در دوران بارداری و پیش از بارداری است و متاسفانه مشکلی که امروزه با آن مواجه هستیم مشکل کم غذایی نیست بلکه بد غذایی است، بدین معنا که بدن، مواد و مکمل‌های غذایی لازم را دریافت نمی‌کند و این از نظر پزشکان یک نوع سوءتغذیه به شمار می رود.
وی گفت: در طب مادر و کودک معتقدیم که دختران نوجوان، مادران آینده هستند و از همان سنین باید به فکر سلامت آنها من جمله سلامت غذایی آنها باشیم بطوریکه بررسی کمبودهای ریزمغذی‌ها منجمله آهن، روی، منیزیم، کلسیم و… و درمان آنها در دوران نوجوانی و بارداری از اهمیت ویژه‌ای برخوردار است اما مهم‌تر از آن برنامه‌های غربالگری و غنی‌سازی مواد غذایی توسط دستگاههای مسوول است.
دکتر شریعت با بیان اینکه یکی از منابع مهم که در رشد و تکامل دستگاه تناسلی و بالا رفتن بهره هوشی کودک تاثیر دارد گوشت قرمز است افزود: متاسفانه امروزه در هر مقطعی از زمان تبلیغات به سوی یک نوع ماده غذایی متمرکز می شود به عنوان مثال امروزه تنها به استفاده از ماهی و یا گیاهخواری سفارش می شود در صورتی که مادران باردار باید به طور متعادل از تمام مواد غذایی اعم از گوشت قرمز، مرغ، ماهی، شیر، سبزیجات، چربیها و قندها در طول هفته استفاده کنند، بنابراین آموزش نحوه صحیح تغذیه بسیار اهمیت دارد.
عضو هیات علمی دانشگاه علوم پزشکی تهران گفت: یک مادر باردار لازم است بداند که در طول روز باید به جای 3 وعده غذای با حجم زیاد، 6 وعده غذای با حجم کم مصرف کند، همچنین باید بداند که از مصرف چربی پرهیز نکند اما باید اسیدهای چرب ضروری را بشناسد و به اندازه لازم استفاده کند.
وی افزود: بسیاری از مشکلات دوران بارداری و بیماری‌هایی مانند یبوست، هموروئید، ویار حاملگی، دیابت، اضافه وزن بیش از اندازه و یا کمبود وزن را علاوه بر برخی مداخلات پزشکی می‌توان از طریق رژیم غذایی مناسب نیز بر طرف کرد. 
دکترشریعت ادامه داد: دریافت برخی از مکمل‌ها نیز در دوران بارداری الزامی و برخی فقط در صورت کمبود در بدن لازم می‌باشد به عنوان مثال مصرف اسید فولیک از دو ماه قبل از بارداری تا پایان حاملگی و مصرف آهن از هفته بیستم تا پایان حاملگی (در صورت کم خونی فقر آهن) الزامی است. برخی از محققین نیز مصرف آنتی‌اکسیدان‌ها مانند امگا 3 را از ابتدای بارداری جهت کمک به تکامل بهتر و رشد مغزی جنین موثر می‌دانند. مادر باردار باید حداقل 1200 میلی‌گرم کلیسم را روزانه از طریق مصرف لبنیات (در صورت عدم تحمل، به صورت مکمل استفاده کند. 
وی در خصوص مصرف مایعات در دوران بارداری گفت: مصرف مایعات در مادر باردار از اهمیت بسیار بالایی برخوردار است. کم آبی (دهیدراتاسیون) موجب اختلال خون‌رسانی به جنین می‌شود و برای جنین خطرناک است. متوسط مصرف روزانه مایعات (لزوماً آب به تنهایی نباشد و چای و قهوه حتی‌الامکان محدود مصرف شود) برای یک زن باردار حداقل 6 لیوان در روز است.
وی افزود: آنچه مهم است یک زن باردار به نسبت دوران قبل از بارداری خود 300 کیلوکالری انرژی بیشتر و به همین نسبت پروتئین، ویتامین و مواد معدنی بیشتری نیاز دارد و همچنین در دوران شیردهی به 600 کیلو کالری انرژی بیشتر نیاز دارد.
وی گفت: تغذیه ناکافی مادران و عدم افزایش وزن مناسب آنها علاوه بر عوارض مادری می‌تواند عوارض جنینی همچون زایمان زودرس، نوزاد زودرس، نوزاد نارس و نوزاد کم وزن را به دنبال داشته باشد. بسیاری از محققین معتقدند مشکلات کودکان در آینده مانند کاهش رشد جسمی، کاهش بهره هوشی، اختلالات رشد مغز، اختلالات رشد چشم و بیماری‌های ذهنی کودکان می‌تواند منتج از مراقبت‌های نامناسب دوره بارداری من جمله تغذیه غیر صحیح مادر باشد بطوریکه تغذیه نامناسب مادر می تواند اثرات سوء خود را در دوران شیردهی و حتی در بارداریهای بعدی نیز نشان دهد.
وی در خصوص روزه‌داری زنان باردار نیز گفت: از نظر علمی، در کتاب‌های مختلف علمی خارجی ناشتا بودن به مدت طولانی در زنان حامله توصیه نشده است و حتی هنوز بر سر آزمایش‌هایی که باید به صورت ناشتا از آنان گرفته می شود بحث است. در کتاب‌های دینی نیز آمده است که روزه در صورت ضرر داشتن برای بدن واجب نیست بنابراین زنان بارداری که حال عمومی خوب ندارند و یا دچار بیماریهای مزمن ریوی و نیز عوارض مامایی همچون دیابت حاملگی هستند و یا اینکه در شرایط طبی خاصی قرار دارند که باید حتماً 6 وعده در روز غذا بخورند، گرفتن روزه توصیه نمی‌شود. اما همچنان در ایران تحقیق و پژوهش در این زمینه در حال تدوین و اجرا می باشد که آیا روزه داری می تواند اثرات سوء غیر قابل جبران برای مادر و جنین و نوزاد ایجاد کند یا نه
منبع:کودکانه