تغذیه مادر در دوران شیردهی

 اگر مادری هستید که به تازگی فرزندی به دنیا آورده اید و قصد دارید خودتان به او شیر بدهید باید مراقب تغذیه خودتان هم باشید . تجه به تغذیه مادران شیر ده از آنجا اهمیت پیدا می کند که باید هم نیاز های مادر و هم نیاز های کودک او را تامین کند . دوران شیردهی به خصوص شش ماه اول که تغذیه نوزاد منحصرا از شیر مادر است و کودک غذای دیگری نمی خورد توجه به این امر اهمیت بیشتری دارد.

توجه به نیازهای تغذیه ای مادر شیرده اهمیت داردزیرا تغذیه مناسب و متعادل: 

مادر را برای حفظ و مراقبت از کودک، سالم نگاه می دارد.

انرژی کافی مورد نیاز را برای انجام کارهای دیگری غیر از مراقبت از کودک تأمین می نماید.

از مصرف بافتهای بدن برای ایجاد انرژی و تولید شیر جلوگیری می کند.

 مادر را برای حاملگی های بعدی همراه با سلامت و ذخیره کافی مواد غذایی آماده می کند.

 مقادیر مجاز سفارش شده درشت مغذی ها

بر اساس برآوردهای متخصصین ، مادران شیرده علاوه بر انرژی مورد نیاز روزانه باید 500 کیلوکالری بیشتر در روز استفاده کنند. نیاز مادران شیرده به پروتئین در 6 ماهه اول پس از زایمان 65 گرم و در شش ماهه دوم 62 گرم در روز است

انرژی

مانند سایر مواد مغذی انرژی مورد نیاز مادر باید از طریق مصرف مواد غذایی تامین شود .البته به طور طبیعی و در طی دوران بارداری مقادیری ذخیره چربی در بدن مادر جمع می شود که بخشی از نیاز او را به انرژی تامین می کند. تولید شیر به 800 کیلوکالری انرژی اضافی در روز نیاز دارد که 500 کیلوکالری آن از راه دریافت غذا تأمین می شود .

در 3-2 ماه اول 300 کیلوکالری باقیمانده از متابولیسم ذخیره چربی دوران بارداری (4-2 کیلوگرم) تأمین می شود. شیر دهی صحیح به مادر در مصرف این منابع چربی کمک می‌کند و علاوه بر کمک به تامین انرژی از بافت چربی به مادر در بازگشت به وزن قبل از بارداری کمک می کند.به همین دلیل کاهش وزن و رسیدن به وزن مناسب یکی از ویژگی های شیرمادر است.

در دوران شیردهی، کاهش وزن به میزان نیم تا دو کیلوگرم در ماه مناسب است.

 مقادیر اضافی مورد نیاز از مواد مغذی در دوران شیردهی

 همانطور که گفته شد به دلیل خروج بخشی از مواد مغذی از طریق شیر از بدن مادر باید مقدار اضافی علاوه بر نیاز روزانه مادر مواد مغذی در اختیار بدن وی قرار گیرد.

این مقدار اضافی شامل مقادیر برآورد شده زیر است:

پروتئین:                      15گرم در روز    

ویتامین آ:                    500 میکروگرم در روز

 ویتامین ث :               30میلی گرم در روز

روی :                        7میلی گرم در روز

ید :                      50 میکروگرم در روز


رزیم غذایی مناسب روزانه برای مادر شیرده

استفاده از وعده غذای معمولی برای تأمین انرژی اضافی مورد نیاز برای شیردهی کافی است.
رژیم غذایی متعادل برای یک زن شیرده، حاوی 2200 کیلوکالری انرژی و مقدار متناسبی چربی است.خودداری از مصرف غذای زیاد از چاق شدن مادر پیشگیری می کند.استفاده از رژیم متناسب و رعایت تعادل و تناسب مانند سایر گروه ها برای مادران شیرده هم ضروری است . استفاده متعادل و متنوع از تمام گروه های غذایی باعث تعادل در تغذیه و افزایش میزان موفقیت در شیردهی می شود. انواع فرآورده های شیــری، میوه ها، سبزی ها و غلات جزء ضروری رژیم غذایی است

بر اساس توصیه های متخصصین تغذیه نیازهای غذایی مادر شیرده بر اساس جدول زیر تنظیم می شود.

 گروه نان و غلات: 11-9 سهم (این گروه شامل نان، ماکارونی ، برنج و انواع غلات و آردهاست که هر سهم آن 30 گرم در نظر گرفته می شود.

گروه شیر و فرآورده های آن: 4-3 سهم

گروه سبزی ها: 5-3 سهم

گروه میوه ها: 4-2 سهم

گروه گوشت، حبوبات و مغزها: 6-4 سهم

در عین حال رعایت نکات زیر تنوع رژیم غذایی را افزایش داده و کمک می کند که تمام مواد مغذی مورد نیاز در اختیار مادر قرار گیرد.
مصرف روزانه حداقل یک واحد میوه یاسبزی غنی از ویتامین ث و یک روز درمیان یک واحد میوه یا سبزی غنی از ویتامین آ

منابع غنی ویتامین A: طالبی، انبه، زردآلو، هلو، سبزیهای برگ سبزتیره ، هویج

 
منابع غنی ویتامین C: مرکبات، گوجه فرنگی، فلفل سبز، توت فرنگی

 
توصیه های غذایی در دوران شیردهی

      مایعات : مصرف مقدار مناسب مایعات تشنگی مادررا برطرف کرده و مکانیزم حفظ حجم شیررا فعال نگاه می دارد.

      ویتامین ها: ویتامینها برای فعل و انفعالات شیمیایی مختلف در بدن کاربرد دارند.با افزایش متابولیسم بدن و از جمله اضافه شده فرایند های شیر سازی نیاز به ویتامین‌ها افزایش می یابد. علاوه بر آن بخشی از ویتامین مورد نیاز کودک از طریق شیرمادر تامین میشود.

      مواد معدنی : در بین مواد معدنی نیاز مادر به کلسیم، آهن، و ید بیشتر است.
   بهتر است مادران شیرده از مصرف غذاهای نفاخ، مواد بو دارو مقادیر زیاد کافئین خودداری کنند.زیرا ترکیبات موجود در این مواد غذایی ممکن است از طریق شیر وارد بدن نوزاد شده و او را دچار ناراحتی های گوارشی و … کند

موفقیت در شیردهی

 اولین تماس مادر و کودک (تا 12 ساعت پس از زایمان)

   عوامل فرهنگی

 کمک مادربزرگ

   همراهی همسر در مراقبت

   دید مثبت جامعه

   نگرش جامعه بهداشتی و پزشکی

   آگاهی مادر از فیزیولوژی شیردهی و مزایای تغذیه با شیر مادر


رابطه وضعیت تغذیه ای مادر و شیراو

  سوء تغذیه مزمن و شدید، تأثیر کمی روی حجم شیر دارد ولی در کیفیت آن تغییراساسی ایجاد نمی کند.

  کمبود چربی در ترکیب شیر مادر مربوط به عدم دریافت انرژی کافی و ذخیره چربی در دوران بارداری است.

   لاکتوز-اساسی ترین قند شیر مادر- تحت تأثیر رژیم غذایی نیست.

   از میان ریز مغذیها فقط منیزیم، فلوئور و ید تحت تأثیر غذای دریافتی است.