کودکی که متولد می‌شود، مجموعه‌ای از توانایی‌های بالقوه است؛ توانایی‌هایی که در ارتباط با پدر و مادر و دنیای بیرون، بالفعل می‌شوند. بازی پدر و مادر با فرزند یکی از راه‌های کلیدی و مهم برای شکوفایی استعداد کودک و رشد صحیح اوست؛ راهی که از همان بدو تولد به روی پدر و مادر باز است و به وسیله آن می‌توانند با فرزند خود ارتباطی مؤثر و زیبا برقرار کنند و او را در ابعاد مختلف پرورش دهند. 
نام بازی که می‌آید، بیشتر اسباب‌بازی‌های خوش‌رنگ و لعاب و گران‌قیمت در ذهن می‌آید. اما بازی می‌تواند خیلی ساده و با وسایل در دسترس شکل بگیرد و بسیار هم لذت‌بخش و مفید باشد. روز جهانی کودک بهانه‌ای است تا با بعضی از این بازی‌های دوست‌داشتنی که می‌توانید تا دوسالگی با فرزندتان انجام دهید، آشنا شوید؛ بازی‌هایی که هم به تقویت توانایی‌های جسمانی، شناختی و پرورش خلاقیت او کمک می‌کنند، هم رابطه‌ محکمی بین فرزند و پدر و مادر شکل می‌دهند.

نوزاد 0 تا 3 ماهه

شما در هر سنی می‌توانید با فرزندتان بازی کنید؛ حتی اگر تازه متولد شده باشد. بهترین بازی‌ها برای نوزاد، بازی‌های جسمی و حرکتی هستند که هم برای او لذت‌بخش است و به رشد احساسی و عاطفی‌اش کمک می‌کند، هم برای تقویت ماهیچه‌ها و بهبود حرکاتش مفید است.
– هنگامی که پوشک نوزاد را عوض می‌کنید، جاهای مختلف بدن او را با انگشت کمی فشار دهید و صدایی از خودتان دربیاورید؛ مثلا بگویید: «بینگ». این کار شما توجه نوزاد را به بدنش و لمس شما جلب می‌‌کند؛ حتی ممکن است کودک شروع کند به حرکت دادن گردن خود و نگاهش را به سمتی که شما بدن او را لمس کرده‌اید ببرد.

– دستان نوزادتان را بگیرید، صورت خود را رو به روی صورت او قرار دهید و دست‌هایش را روی صورت‌تان بکشید. در طول روز، برای یک‌بار هم که شده این حرکت را با نوزاد خود انجام دهید و صورت‌تان را روی صورت او بگذارید. این کار را همراه با شعر خواندن انجام دهید تا هم به او امنیت دهید، هم حس لامسه و شنوایی‌اش را تقویت کنید.
– نوزاد را در حالت‌های مختلف بخوابانید و با انگشتان صورت او را نوازش کنید و حرف بزنید تا نسبت به شما واکنش نشان دهد. او نیاز دارد که در طول روز حدود 30 دقیقه روی شکم خود بخوابد تا بتواند بغلتد و قدرت کنترل گردن خود را به دست آورد. برای اینکه نوزادتان در این وضعیت بماند، او را روی تخت، به روی شکم بخوابانید و خودتان هم رو به روی او بنشینید و حرف بزنید یا شعر بخوانید تا توجه‌اش جلب شود یا کتاب مصوری را جلوی او باز کنید تا رنگ‌های کتاب او را سرگرم کند. اما توجه کنید که به محض اینکه نوزاد احساس خستگی کرد، او را به وضعیت اول برگردانید.

نوزاد 3 تا 6 ماهه

نوزاد در این سن شروع به شناخت جزئی‌تر آدم‌ها و محیط اطراف خود می‌کند. پس بازی‌هایی برای او مفید خواهد بود که به این شناخت کمک کند.
– کودک را رو به روی صورت خود نگه دارید با او حرف بزنید و ماجراهای جذاب روز را برایش تعریف کنید! اجازه بدهید حس شنوایی او تقویت شود و توجه و تمرکز او را بسنجید.
– بر خلاف تصور سنتی، بازی با آینه برای نوزادان 3 تا 6 ماهه مفید است؛ وقتی که کودک عکس‌العمل خود را در آینه می‌بیند، درست مثل این است که با کودک دیگری هم‌بازی شده است. فرزندتان را جلوی آینه ببرید و با انگشت روی آن بزنید و اسمش را صدا کنید یا روی دیوار نزدیک به زمین آینه‌ای نصب کنید تا وقتی او را روی شکم می‌خوابانید خود را ببیند و سینه‌خیز رفتن را تمرین کند.

– اسباب‌بازی‌هایی که صدا دارند، وسایل مناسبی برای بازی در این سن هستند؛ خصوصا آن‌هایی که با ضربه زدن یا لمس به صدا در می‌آیند. با این اسباب‌بازی‌ها کودک یاد می‌گیرد با حرکت کردن می‌تواند تغییراتی در محیط ایجاد کند.
– می‌توانید در اواخر پنج یا شش‌ماهگی، با تکان دادن جغجغه در اطراف، فرزندتان را به حرکت کردن به سمت‌های مختلف تشویق کنید. فرزندتان را روی زمین بخوابانید و با صدای جغجغه یا حرکت دادن اسباب‌بازی‌ها و خواندن شعر، او را تشویق کنید از حالت خوابیده بلند شود و بنشیند.

نوزاد 7 تا 9 ماهه

کودک در این سن معمولا آغاز به نشستن می‌کند، بنابراین شما می‌توانید بازی‌هایی با او انجام دهید که به او برای این کار کمک کند.
– نوزاد در این سن نیاز به لمس کردن دارد، شما می‌توانید با یک نایلون زیپ‌دار، چند چشم عروسک یا دکمه‌ رنگی و ژل موی سر برای بازی فرزندتان وسیله‌ای جذاب درست کنید و او را سرگرم کنید. اگر فرزندتان دندان دارد و ممکن است کیسه را گاز بگیرد، بهتر است به جای ژل موی سر، از ژله‌ خوراکی استفاده کنید.

– تعدادی کتاب و اسباب‌بازی را داخل یک جعبه قرار دهید و آن را با کاغذ رنگی بسته‌بندی کنید. بعد با دست زدن و شعر خواندن، فرزندتان را تشویق کنید بسته را باز کند و وسایل داخل جعبه را برایش نام ببرید.
– تمام اسباب‌بازی‌های نرم و انعطاف‌پذیر فرزندتان را جمع کنید و داخل یک لگن بریزید و او را داخل لگن بنشانید در حین بازی حس لامسه فرزندتان تقویت می‌شود و از سوی دیگر چون تمام اسباب‌بازی‌هایش را یک‌جا می‌بیند، می‌تواند تفاوت‌های آن‌ها را از نظر رنگ، اندازه و جنس درک کند.

کودک 10 تا 15 ماهه

در این سن کودک نیاز به حرکت دارد. او شروع به حرکت با دست و پا می‌کند و در آستانه یک‌سالگی می‌ایستد و اولین قدم‌ها را بر می‌دارد؛ شما می‌توانید بازی‌هایی با او انجام دهید که این حرکات را در او تقویت کند. هم‌چنین کودک یاد می‌گیرد از دستانش به صورت هدف‌دار استفاده کند.
– روی در اتاق، در ارتفاعی که قد فرزندتان به آن برسد، با نوار چسب‌های رنگی و برچسب‌های کارتونی، شکل‌های مختلف درست کنید. اینطوری می‌توانید به دو هدف برسید؛ از طرفی فرزندتان تهییج می‌شود که ایستاده بازی کند، از سوی دیگر کار کردن با دست‌ها را تمرین می‌کند. البته برای این تمرین یکی دو بار چسب‌ها را جلوی او از روی در بر دارید و دوباره بچسباید تا فرزندتان یاد بگیرد.
کودکان به کشف طبیعت و پدیده‌های جدید علاقه زیادی دارند و این کار به رشد خلاقیت آن‌ها کمک می‌کند.

– یکی از بازی‌هایی که می‌توانید با فرزندتان انجام دهید این است که گل‌ها و گلبرگ‌های مختلف را بعد از خشک کردن، به اصطلاح لمینیت نرم کنید و یک اسباب‌بازی ساده و طبیعی و رنگارنگ برای او درست کنید. می‌توانید برای کودک اسم گل‌ها را بگویید یا رنگ‌های مختلف را با او تمرین کنید.

– شما می‌توانید به شکل خیلی ساده رنگ انگشتی درست کنید؛ به این صورت که غذای کودک بخرید و آن را تا حدی با آب مخلوط کنید که به اندازه رنگ‌های انگشتی سفت شود. بعد به آن انواع مختلفی از رنگ غذا اضافه کنید. نتیجه کار می‌شود رنگ‌های انگشتی خوراکی که هم ضرری ندارد، هم پاک کردن آن‌ها راحت‌تر است.
 

کودک دو ساله

– برای فرزندتان کتاب داستان بخوانید و با همراهی خود او، با حیوانات اسباب‌بازی یا عروسک‌هایش شخصیت‌های داستان‌ها را بازی کنید. در این بازی علاوه بر خلاقیت، قوای تخیل او هم پرورش می‌یابد.
اگر فرزندتان هم‌بازی هم سن‌وسال ندارد، با همراهی او و عروسک‌هایش، قایم‌باشک بازی کنید. این کار ذهن او را جست‌وجوگر و کنجکاو می‌کند.

– از آنجایی که در دو سالگی کودک از شیر گرفته می‌شود و هم ممکن است آموزش دستشویی رفتنش را شروع کنید، برای اینکه این کارها روزمره را به طور غیر مستقیم به او یاد بدهید، می‌توانید از عروسک‌های فرزندتان کمک بگیرید؛ مثلا با یکی از عروسک‌های مورد علاقه او وارد گفت‌وگو شوید و از او بخواهید هر موقع دستشویی داشت بگوید. به این شکل فرزندتان رفتار صحیح را با آنچه شما با عروسک اجرا کرده‌اید، همانندسازی می‌کند.