اپرپیتانت Aprepitant

موارد مصرف اپرپیتانت

ضد تهوع با عملکرد مرکزی (آنتاگونیست رسپتور نوروکینین-1).
پیشگیری از تهوع حاد و تاخیری و نیز استفراغ ناشی از کموتراپی.

Formula: C₂₃H₂₁F₇N₄O₃

مکانیسم اثر اپرپیتانت

دارو به طور انتخابی رسپتور های ماده P-نوروکینین-1 (substance P/neurokinin-1) را در مغز آنتاگونیزه می کند. به نظر می رسد دارو اثرات سینرژیست با آنتاگونیست های نوع 3 و کورتیکواستروئیدها دارد.

فارماکوکینتیک اپرپیتانت

فراهم زیستی دارو حدود 60-65% می باشد. 95% دارو به پروتئین های پلاسما متصل می شود. دارو از سد خونی-مغزی عبور می کند. متابولیسم دارو توسط سیستم P450 کبدی (CYP43A4 و به میزان کمتر CYP1A2 و CYP2C19) انجام می گیرد. نیمه عمر دارو بین 9-13 ساعت می باشد.

عوارض جانبی اپرپیتانت

عوارض شایع (%10<):
سیستم اعصاب مرکزی: خستگی
هماتولوژی و انکولوژی: نوتروپنی
عوارض نسبتا شایع (%10-1):
قلبی عروقی: افت فشارخون، برادی کاردی، گرگرفتگی، تپش قلب، ادم محیطی، سنکوپ
سیستم اعصاب مرکزی: سردرد، سرگیجه، اضطراب، هیپوستزی (اختلال حس لامسه)، هیپوترمی، کسالت، نوروپاتی محیطی، رفتار غیرطبیعی، آژیتاسیون
پوستی: خارش، ریزش مو، افزایش تعریق، راش پوستی، کهیر
غدد درون ریز و متابولیسم: کم آبی بدن، کاهش آلبومین سرم، کاهش پتاسیم سرم، کاهش سدیم سرم، گرگرفتگی، کاهش پتاسیم خون، هیپوولمی (کاهش حجم درون عروقی)، افزایش قندخون، کاهش وزن
گوارشی: یبوست، اسهال، سوء هاضمه، درد شکمی، سکسکه، کاهش اشتها، اختلال چشایی، بادگلو، نفخ، گاستریت، رفلاکس، تهوع، استفراغ، خشکی دهان
ادراری تناسلی: پروتئین در ادرار
هماتولوژی و انکولوژی: کاهش هموگلوبین، کاهش تعداد گلبول های سفید، آنمی، تب نوتروپنی، هماتوم، ترومبوسیتوپنی
کبدی: افزایش سطح سرمی آلانین آمینوترانسفراز، افزایش سطح سرمی آلکالین فسفاتاز، افزایش سطح سرمی آسپارتات آمینوترانسفراز، افزایش بیلی روبین سرم
عفونی: کاندیدیاز، عفونت پس از جراحی
موضعی: پینه در محل تزریق، التهاب محل تزریق، واکنش محل انفوزیون
عصبی، عضلانی و اسکلتی: سستی، درد عضلات و استخوان ها
کلیوی: افزایش BUN
تنفسی: سرفه، تنگی نفس، هیپوکسی، درد دهان و گلو، فارنژیت، دپرسیون تنفسی
متفرقه: باز شدن زخم

تداخلات دارویی اپرپیتانت

مشخصات کلی تداخلات:
-سوبسترای CYP3A4
-مهارکننده ی CYP3A4 (متوسط)
-القاکننده ی CYP3A4 (خفیف)
-القاکننده ی CYP2C9 (خفیف)

تداخلات رده X (پرهیز):
آستمیزول، آسوناپرویر، بوسوتینیب، بودزوناید (سیستمیک)، سیزاپراید، کانیواپتان، القاکننده‌های قوی CYP3A4، مهارکننده‌های متوسط وقوی CYP3A4، دمپریدون، فلیبانسرین، فوس اپرپیتانت، فوزیدیک اسید (سیستمیک)، ایدلالیسیب، ایوابرادین، لمبورکسانت، لومیتاپید، لوماتپرون، پیموزاید، سیمپرویر، ترفنادین، اولی‌پریستال

کاهش اثرات داروها توسط اپرپیتانت:
مشتقات استروژن (در فراورده های ضدبارداری)، پاروکستین، پروژستین (در فراورده های ضدبارداری)، آنتاگونیست های ویتامین کا

کاهش اثرات اپرپیتانت توسط داروها:
القاکننده‌های متوسط و قوی CYP3A4، دابرافنیب، دفراسیروکس، اردافتینیب، پاروکستین، ساریلومب، سیلتوکسیمب، توسیلیزومب

افزایش اثرات داروها توسط اپرپیتانت:
آبماسیکلیب، آکالابروتینیب، آملودیپین، آپیکسابان، آریپیپرازول، آستمیزول، آسوناپرویر، آوانافیل، آواپریتینیب، آکسیتینیب، بنزهیدروکدون، بلونانسرین،، بوسوتینیب، برکس‌پیپرازول، بریگاتینیب، بروموکریپتین، بودزوناید (سیستمیک و موضعی)، کانابیدیول، شاهدانه، سیلوستازول، سیزاپراید، کوبیمتینیب، کدئین، کلشی سین، کورتیکواستروئید (سیستمیک)، سوبستراهای CYP3A4 (با خطر بالا با مهارکننده‌ها)، دوکسپین، داریفناسین، دفلازاکورت، دیزوپیرامید، دوفتیلید، دمپریدون، دوکسوروبیسین (متداول)، درونابینول، التریپتان، الگزاکافتو/ تزکافتور/ ایواکافتور، الیگلوستات، انکورافنیب، انترکتینیب، اپلرنون، مشتقات استروژن، اورولیموس، فنتانیل، فلیبانسرین، فوس اپرپیتانت، گیلتریتینیب، گوانفاسین، هالوفانترین، هیدروکدون، ایبروتینیب، ایفوسفامید، ایوابرادین، ایواکافتور، ایووسیدنیب، لمبورکسانت، لرکاندیپین، لو آملودیپین، لومیتاپید، لورلاتینیب، لوماتپرون، لوراسیدون، ماسیتنتان، مانیدیپین، مپریدین، میرودنافیل، نالدمدین، نالفورافین، نالوکسگل، نراتینیب، نیمودیپین، اولاپاریب، اکسی کدون، پمیگاتینیب، پکسیدارتینیب، پیمکرولیموس، پیموزاید، پروپافنون، رانولازین، ریمگپنت، روپاتادین، روکسولیتینیب، سالمترول، ساکساگلیپتین، سلپرکاتینیب، سلومتینیب، سیلدنافیل، سیلودوسین، سیمپرویر، سیرولیموس، سونیدگیب، سوورکسانت، تاکرولیموس (سیستمیک)، تادالافیل، تامسولوسین، تازمتوستات، ترفنادین، تتراهیدروکانابینول، تزاکافتور و ایواکافتور، تیکاگرلور، توفاسیتینیب، تولواپتان، ترابکتدین، تریازولام، آبروگپنت، یودنافیل، اولی‌پریستال، واردنافیل، ونتوکلاکس، ویلازودون، ویندسین، زانوبروتینیب، زوپیکلون

افزایش اثرات اپرپیتانت توسط داروها:
کلوفازیمین، کانیواپتان، مهارکننده‌های متوسط وقوی CYP3A4، اردافیتینب، فوزیدیک اسید (سیستمیک)، ایدلالیسیب، لاروترکتینیب، پالبوسیکلیب، استریپنتول

تداخل با غذا:
غلظت سرمی اپرپیتانت در مصرف همراه با آب گریپ‌فروت ممکن است افزایش پیدا کند.
راهکار: از مصرف همزمان خودداری شود.

هشدار ها اپرپیتانت

منع مصرف: بیش حساسیتی، مصرف همزمان با Pimozide، Terfenadine، Astemizole، Cisaprideاحتیاط:
• در نارسایی شدید کبدی (Child-pugh score >9) احتیاط شود.
• دوز کورتیکواستروئید در روز تجویز این دارو به میزان 25% (IV) و 50% (PO) کاهش یابد.
• می تواند اثربخشی کنتراسپتیوها را کاهش دهد- روش های جایگزین حین درمان تا 1 ماه پس از آخرین دوز این دارو استفاده شود.
• مهار کننده CYP3A4 و القا کننده CYP2C9 است.
• در تجویز IV گزارش هایی از واکنش های بیش حساسیتی شامل فلاشینگ، اریتم و دیس پنه در انفوزیون فوس آپرپیتانت وجود دارد، در صورت بروز انفوزیون قطع شود.
• تزریق این دارو با محلول های حاوی کاتیون های دو ظرفیتی سازگاری ندارد.
• آرترالژی شدید و ناتوان کننده در بیمارانی که مهار کننده DPP-4 دریافت می کنند، گزارش شده است؛ در صورت بروز درد مفصلی شدید این عامل را در نظر گرفته و در صورت لزوم دارو را قطع کنید.

توصیه های دارویی اپرپیتانت

نکات قابل توصیه به بیمار:
• لازم است اولین دوز خوراکی آپرپیتانت (125mg) 1 ساعت قبل از شیمی درمانی مصرف شود.
• آپرپیتانت را می توان با یا بدون غذا مصرف کرد.
• دوز 40mg این دارو طی 3 ساعت قبل از القای بیهوشی برای پیشگیری از تهوع و استفراغ پس از عمل جراحی مصرف می شود.
• در صورت بروز علائم آلرژیک سریعاً دارو را قطع کرده و به پزشک اطلاع دهید.
• زنانی که باردار بوده یا قصد بارداری یا شیردهی دارند باید به پزشک اطلاع دهند. در صورتی که داروی کنتراسپتیو خوراکی مصرف می شود، لازم است حین درمان تا 1 ماه پس از آخرین دوز آپرپیتانت از روش های جایگزین برای کنتراسپشن استفاده شود.
• داروهای مصرفی همزمان چه داروهای نسخه ای و چه OTC و ترکیبات گیاهی باید به پزشک اطلاع داده شود.
• PT بیمارانی که وارفارین می گیرند طی 2 هفته پس از شروع درمان با آپرپیتانت چه به صورت رژیم خوراکی 3 روزه آن برای هر دوره شیمی درمانی، چه تجویز آن برای پیشگیری از تهوع بعد از عمل جراحی مانیتور شود.

دارو های هم گروه اپرپیتانت

درونابینول – نابیلون