آیا زردی نوزاد همان هپاتیت است؟

همین که نوزاد به دنیا می‌آید همه نگران زردی‌اش هستند. دیگر همه دغدغه‌شان می‌شود از بین بردن زردی نوزاد و از باورهای عمومی مانند استفاده از لامپ مهتابی گرفته تا مراقبت در بیمارستان از جمله مواردی است که ممکن است برای مراقبت از نوزاد دچار زردی انجام دهند. اما در این میان برخی والدین موضوع را جدی‌تر از یک زردی معمول و شایع دانسته و با خودشان فکر می‌کنند، نکند این علامت هشداری برای ابتلای دلبندشان به هپاتیت در بزرگسالی شود؟ اما این تصور چقدر حقیقت دارد و آیا اصلا زردی همان هپاتیت است یا منبع دیگری دارد؟ دکتر غلامرضا حلیمی، فوق تخصص نوزادان درباره این موضوع توضیح می‌دهد.

علت زردی فیزیولوژیک با هپاتیت متفاوت است!

علت زردی نوزادی با زردی و هپاتیت در بزرگسالی متفاوت است. از جمله مواردی که باعث زردی در نوزاد می‌شود می‌توان به موارد زیر اشاره کرد:

• عدم متابولیزه شدن بیلی‌روبین: زردی‌های دوران نوزادی اغلب به این علت اتفاق می‌افتد که کبد نوزاد هنوز نمی‌تواند بیلی‌روبین (بیلی‌روبین یکی از پیگمان‌های زردرنگ صفراوی است که از شکست و تجزیهٔ طبیعی هموگلوبین حاصل می‌شود و عامل رنگ زرد ادرار و رنگ قهوه‌ای مدفوع است.) را متابولیزه کند و این با کمی زردی همراه است.

 

• همولیز شدن گلبول‌های قرمز: یک دلیل دیگر زردی این است که گلبول‌های قرمز خون لیز می‌شود. به این معنا که مادر گروه خونی O داشته باشد و فرزند گروه خونی A یا B داشته باشد، یا اینکه Rh متفاوت با هم داشته باشند و مثلا مادر منفی و نوزاد مثبت باشد.
  
• کم‌کاری تیروئید: کم کاری تیروئید هم می‌تواند دلیل زردی نوزاد باشد.
  
• عفونت‌های داخل رحمی: اما بخشی از زردی نیز از عفونت‌های داخل رحمی منتقل می‌شود ولی این تنها علامتش زردی نیست و علائم دیگری هم دارد و می‌تواند باعث کوچک شدن سر نوزاد یا استفراغ و زردی شود.
  
• کمبود آنزیم‌های کبدی: بعضی از زردی‌هایی که در دوران نوزادی بروز می‌کند این است که یکی از آنزیم‌های کبدی کم بوده باشد و این‌ها می‌تواند در دوران نوزادی که زردی می‌دهد در بزرگسالی هم زردی بدهد و ادامه دار بوده و وقتی کودک خسته می‌شود این زردی ظاهر شود.
  
• عدم تشکیل مجرای صفراوی: یکسری از زردی‌های نوزادی نیز به این دلیل است که مجرای صفراوی تشکیل نشده است و در این شرایط نوزاد طی چند ماه دچار سیروز کبدی می‌شود و در سه ماهگی باید جراحی شود. علاوه بر همه اینها، کم خوردن شیر مادر هم می‌تواند زردی ایجاد کند.

پزشک باید نوع زردی را مشخص کند

زردی فیزیولوژیک نوزاد با هپاتیت از این نظر متفاوت است که نوع بیلی‌روبین فرق می‌کند. بیلی‌روبین هپاتیت در اصطلاح بیلی‌روبین مستقیم و محلول در آب است و از همولیز هموگلوبین به دست می‌آید و نمی‌تواند تبدیل به بیلی‌روبین غیرمستقیم شود. اما بیلی‌روبین زردی در واقع بیلی‌روبین غیرمستقیم و محلول در چربی است. زمانی که نوزاد به دنیا می‌آید باید مشخص شود بیلی‌روبینش از چه نوع است تا درمان متناسب با آن انجام شود چون حتی ممکن است برخی نوزادان به علت ابتلا به بیماری بیلی‌روبین مستقیم بالایی داشته باشند و این قبیل نوزادان باید بررسی شوند. اما زردی فیزیولوژیک در گروهی است که اغلب مشکلی ایجاد نمی‌کند.

مادران مبتلا عامل انتقال هپاتیت

مادر باردار که دچار هپاتیت B باشد 95 درصد احتمال انتقال این ویروس را در زمان زایمان دارد زیرا خون مادر به نوزاد منتقل می‌شود. اما این مشکلی ایجاد نمی‌کند چون در همان زمان باید هم برای نوزاد واکسن هپاتیت تزریق شود و هم ایمونوگلوبولین تزریق شود، در این حالت انتقال به حداقل می‌رسد.
اما انتقال هپاتیت C از مادر مبتلا به فرزند او در کمتر از ۱۰ درصد بارداری‌ها اتفاق می‌افتد. هیچ اقدامی وجود ندارد که بتواند این ریسک را تغییر دهد. انتقال می‌تواند در دوره بارداری یا زایمان اتفاق افتد. یک زایمان طولانی با خطر بیشتر انتقال در ارتباط است و هیچ مدرکی مبنی بر اینکه تغذیه از شیر مادر HCVV را انتقال می‌دهد وجود ندارد، گرچه مادر مبتلا باید از شیر دادن به نوزاد، در صورت شکاف و خونریزی از نوک سینه یا در صورتی که بار ویروسی وی زیاد است، خودداری کند.