این سوال برای برخی از افراد، ساده ترین سوالی است که می تواند مطرح شود: آنها همواره آمادگی آن را داشته اند که صاحب فرزند شوند، زندگی شان بر همان منوالی می گذرد که دوست دارند، و واقعا می توانند یک کودک را به زندگی خود راه بدهند. اما برخی دیگر ممکن است چندین سال برای آماده شدن جهت ورود یک کودک به زندگی شان تلاش کنند، یا احساس کنند که پیش از بچه دار شدن بهتر است کمی تمرین کنند. کسانی هم هستند که هیچ وقت به فکر بچه دار شدن نمی افتند. وضعیت شما هرچه که باشد، حتی اگر می دانید که می خواهید بچه دار شوید، باز هم می توانید تصمیم آگاهانه تری بگیرید.
اگر در تصمیم گیری پیرامون بچه دار شدن یا نشدن با مشکل مواجه هستید، یا اینکه می خواهید بدانید آیا برای این تغییر مهم و دائمی در زندگی خود آمادگی کافی دارید یا خیر، امیدواریم این بخش بتواند به شما کمک کند تا بتوانید تصمیم بهتری بگیرید. در یک مورد می توانید مطمئن باشید: هیچ کس مجبور نیست بچه دار شود! انسانها به تعداد کافی روی زمین زندگی می کنند و با کمبود آدم مواجه نیستیم که شما بخواهید آن را جبران کنید! پس بچه دار شدن به شما مربوط می شود؛ و همچنین به امیدها یا رویاهایی که برای زندگی تان دارید.
چرا موضوع تا این حد “دشوار” است؟
تصمیم برای بچه دار شدن، تصمیم مهمی است که نباید آن را دست کم بگیرید. داشتن یک نوزاد کوچولو می تواند جالب و مفرح باشد؛ حتی می تواند برخی نیازهای درونی شما را ارضا کند، به نحوی که قبل از بچه دار شدن شاید تصور آن را هم نمی کرده اید. اما از سوی دیگر، پذیرش مسوولیت یک نوزاد می تواند بسیار دشوار هم باشد؛ آنقدر دشوار که فکرش را هم نمی توانید بکنید. این اتفاق از آن رو دشوار است که وقت و انرژی زیادی از شما گرفته و زمان کمی را برای استراحت و تجدید قوا باقی می گذارد؛ از آن رو دشوار است که پدران و مادران معمولا زمان، پول، حمایت عاطفی، آموزش یا آمادگی لازم برای کارهایی را که باید انجام دهند، ندارند؛ از آن رو دشوار است که موجب می شود احساسات درونی تان و مخفی ترین رازهایتان بر روی چهره بیاید، چرا که کودک شما حتما سعی خواهد کرد همه آنها را بر ملا کند؛ و از آن رو دشوار است که اشتباهات احتمالی شما (مطمئن باشید که شما هم اشتباهاتی خواهید داشت)، بر عزیزترین فرد زندگی تان اثر می گذارد: بر کودکتان.
بچه دار شدن، تغییرات مهمی در زندگی ایجاد می کند؛ و از آنجا که عمده مسوولیت بزرگ کردن کودک در اکثر نقاط دنیا بر عهده مادران است، پس بچه دار شدن بیش از آنکه بر زندگی مردان اثر بگذارد، زندگی مادران را تحت تاثیر قرار می دهد. توجه داشته باشید که جامعه رفتار مناسبی با زنان ندارد؛ پس مشکلات ناشی از برخورد نامناسب جامعه با والدین نیز بر این مشکلات زنان افزوده می شود. در دیدگاه اقتصادی، با بزرگ کردن و تربیت فرزندان، یعنی وظیفه بسیار مهم تربیت نسل آینده، مانند یک سرگرمی برخورد می شود. زنان در حالت عادی نیز درآمد، حمایت و ارزش واقعی خود را در مقابل کمکهایی که به جامعه می کنند دریافت نمی دارند و مادر شدن، مشکلات آنان را دوچندان می کند. در یک نگاه کلی می توان گفت که امروزه مردان نقش بیشتری در مقایسه با گذشته، در تربیت فرزندان بر عهده می گیرند، اما کارهای روزمره خانه، پخت غذا، حمایت عاطفی، نگهداری از کودکان، خرید و دیگر جزئیات زندگی، همگی بر دوش زنان قرار گرفته است بدون اینکه راهی برای جبران این تلاشها اندیشیده شود.
البته این حرفها بدان معنا نیست که مردان در تصمیم گیری برای بچه دار شدن با هیچ مشکلی مواجه نیستند. در جامعه مدرن، هم مرد و هم زن، هر دو در تنظیم رابطه بین شغل خود در جامعه و وظیفه خود به عنوان والدین با مشکلات جدی مواجه هستند؛ و معمولا مردان مجبور می شوند از وظیفه پدری خود صرف نظر کرده و شغل خود را انتخاب کنند، و مادران نیز مجبور می شوند از شغل خود چشم پوشی کنند تا به وظیفه مادری خود برسند. احساس وظیفه در قبال خانواده و کودک جدید، موجب می شود تا مردان بیش از پیش به الگوی “کار و فقط کار” که امروزه توسط اکثر مراجع و بنگاههای اقتصادی ترویج می شود، وفادار بمانند. ساعتهای طولانی کار باعث تشدید احساس “انزوای عاطفی” می شود که امروزه اکثر مردان با آن دست به گریبان هستند؛ و بسیاری از مردان بواسطه اینکه نمی توانند همان پدری باشند که دوست داشته اند، احساس ناامیدی و افسردگی می کنند.
آزمون واقعیت
علی رغم همه تصورات رمانتیکی که افراد از بچه دار شدن دارند، به ندرت می توان کسی را پیدا کرد که پیش از بچه دار شدن، تصویر دقیقی از اتفاقی که در انتظار اوست، داشته باشد. اگر تا به حال برایتان پیش نیامده است که یک ساک دو سه کیلویی را یک هفته به صورت مداوم همراه خودتان و به هر جا که می روید ببرید، شاید حمل یکی از آنها بتواند به شما کمک کند تا وضعیت خود را پس از به دنیا آمدن کودکتان تصور کنید. یا اینکه می توانید یک شب از نوزاد یکی از دوستان یا اقوامتان نگهداری کنید تا بفهمید که زندگی واقعی با یک نوزاد چه مزه ای دارد! یا می توانید فرض کنید که تصمیم قطعی خود برای بچه دار شدن را گرفته اید، سپس به مدت یک هفته به همه جزئیات زندگی خود و مواردی که پس از به دنیا آمدن کودک تغییر خواهند کرد، همچنین به احساسی که از به دنیا آمدن کودک خود خواهید داشت، فکر کنید؛ پس از آن، یک هفته را نیز با این فرض بگذرانید که تصمیم گرفته اید بچه دار نشوید.
برخی افراد، آمادگی بچه دار شدن را ندارند. شاید شما هیچ گاه مایل به بچه دار شدن نبوده اید؛ شاید آرزوها و اهدافی در زندگی خود دارید که بچه دار شدن، دستیابی به این اهداف را غیرممکن می سازد. ما انسانها موجوداتی جالب با قدرتهایی فوق العاده هستیم! اما بسیاری از ما آدمها، هرگز تواناییهای خلاقانه یا روحی خود را بررسی نمی کنیم، زیرا نیازهای خانوادگی جلوی ما را می گیرد. افرادی که واقعا به این نتیجه رسیده اند که نمی خواهند مادر یا پدر باشند، شاید احساس می کنند که خانواده ممکن است جلوی پیشرفتشان را بگیرد؛ و البته برای خیلی ها، خصوصا خانمها، واقعا اینگونه است. مسلما نمونه های زیادی از افرادی وجود دارند که بچه دار شده اند و بعد افسوس خورده اند!
اما از سوی دیگر، برخی افراد نیز واقعا پدر یا مادر شدن را دوست دارند، آنقدر که گاهی خودشان هم تعجب می کنند.
در جامعه امروزی ما، بسیاری از افراد، خصوصا خانمها، به این باور می رسند که باید روزی بچه دار شوند. امروزه تصاویر و انتظارات متعددی از سوی والدین، همسالان، مذهب، تبلیغات و رسانه ها، در قالب عروسکهای دوران کودکی تا مهمانیهای حاملگی که به افتخار خانم حامله بر پا می شود، زنان و دختران را احاطه کرده است. اما تصمیم شما برای بچه دار شدن یا نشدن، به والدین شما، دوستانتان، مذهب، یا حتی انتظاراتی که با آنها بزرگ شده اید، ربطی ندارد. این زندگی، مال شماست و این تصمیم، حق شماست.
آیا آمادگی لازم را برای داشتن فرزند، دارید؟
روشهای مختلفی وجود دارد که یک فرد بتواند به این سوال جواب دهد. ممکن است هرگز پاسخ صریحی برای آن پیدا نکنید اما می توانید با فکر کردن به این موضوع بر شک و دودلی خود فائق آئید. تصمیم گیری در این مورد به فاکتورهای متعددی مربوط می شود که ممکن است برخی از آنها هرگز برای شما روشن نشود یا نتوانید به درستی نظر صریح و دقیق خود را در بعضی از این موارد بازگو کنید. اما اگر به خودتان کمک کنید تا بر این مساله تمرکز بیشتری داشته باشید می توانید علت تردیدهای خود را درک کرده و به تصمیم گیری نهایی که به نفع شما و خانواده تان خواهد بود نزدیک شوید. ممکن است این تردید ها ناشی از برخی مسائل عاطفی باشند که خود فرد نیز کاملا از آنها اطلاع ندارد، مثلا ناشی از یک مشکل حل نشده در دوران کودکی.
می توانید این تحقیق را با این سوال آغاز کنید: «چه چیزهایی در زندگی برای خودتان می خواهید؟» پاسخ این سوال را فارغ از وضعیت فعلی خودتان و بدون توجه به کارهایی که برای تحقق رویاهایتان یا رسیدن به وضعیت مطلوبتان باید انجام دهید بدهید. اگر فکر می کنید که احتمالا یک فرزند می خواهید، لازم نیست در مورد نحوه بچه دار شدن فکر کنید. در این مرحله، فقط به آرزوها و رویاهای شخصی تان فکر کنید. گاهی پیش می آید که می بینید بچه دار شدن ممکن است با تمام آمال و آرزوهای زندگی شما در تضاد باشد و یا اینکه شاید آرزوی بزرگ شما تنها پدر یا مادر خوب بودن باشد که هیچکس نمی تواند در این مورد به شما تضمینی دهد.
پرسش ها دیگری نیز می تواند در این مسیر به شما کمک کند. سوالات زیر بدین منظور طراحی شده اند که بتوانید در مورد آنها با همسر یا دوست خود صحبت کنید، به آنها فکر کنید، در مورد آنها بنویسید ی با مشاور خود صحبت کنید، یا هر کار دیگری که موجب شود نگاه دقیقی به آنها بیندازید را انجام دهید. بهتر است این سوالات را به همسرتان نیز نشان بدهید تا متوجه شوید که پاسخهای او برای این سوالات چیست و آیا پاسخهای او برایش راضی کننده هستند یا خیر؟ این سوالات به گونه ای طراحی شده اند که هم مردان و هم زنان بتوانند به آنها پاسخ دهند.
آیا شما زمانی را به گذراندن با کودکان اختصاص می دهید؟ آیا از این کار لذت می برید؟
از چه چیزهایی در دوران کودکی خود لذت می برده اید؟ چه چیزهایی از آن دوران را دوست نداشته اید؟
کدام کارها یا رفتارهای والدین تان (در ارتباط با شما) را درست می دانستید؟ کدام کارهایشان به نظر شما خوب نبود؟
یک پدر یا مادر چگونه باید باشد و چه کارهایی باید انجام بدهد؟ تا کنون چه درسها یا پیغامهایی در این باره از محیط اطرافتان دریافت کرده اید؟
هنگام پاسخ دادن به این سوالات، چه احساسی دارید؟
