آسیترتین Acitretin

موارد مصرف آسیترتین

آسیترتین یک رتینوئید می باشد و یکی از متابولیت های etretinate می باشد. آسیترتین به صورت خوراکی در درمان پسوریازیس شدید و مقاوم به دیگر انواع درمان و در مورد پسوریازیس دست کش-جورابی و در ایکتیوزیس شدید مادرزادی و بیماری Darier (کراتوزیس فولیکولار) تجویز می گردد.

مکانیسم اثر آسیترتین

به تمام زیرگروه های (آلفا، بتا و گاما) رسپتورهای هسته ای X رتینوئیدی (RXR) و رسپتورهای رتینوئیک اسید (RAR) متصل شده و آنها را فعال می کند. به این ترتیب بیان سایتوکاین های پیش التهابی IL-6، MRP-8 و اینترفرون گاما (مارکرهای هایپرپرولیفراسیون و تمایز غیرعادی کراتیونسیت ها) مهار می شود. نتیجه این فرآیند، اثر ضد التهابی و آنتی پرولیفراتیو و نرمال شدن تمایز کراتیونسیت ها در اپی تلیوم است

فارماکوکینتیک آسیترتین

آسیترتین از مسیر گوارشی جذب می گردد و اوج غلظت پلاسمایی آن بین 1 تا 6 ساعت بعد از تجویز خوراکی حاصل می شود. میزان زیست دستیابی خوراکی آن در تجویز همزمان با غذا افزایش می یابد. این دارو به شدت به پروتئین های پلاسما متصل می شود و به 13 سیس-آسیترتین متابولیزه می شود. در پلاسمای بعضی از بیماران Etretinate نیز یافت شده است. نیمه عمر حذف آسیترتین تقریباً 2 روز می باشد اما باید نیمه عمر طولانی تر Etretinate در حد 120 روز مدنظر باشد. آسیترتین از طریق صفرا و ادرار دفع می شود و در شیر مادر توزیع می گردد.

منع مصرف آسیترتین

مصرف این دارو در حاملگی اکیدا ممنوع است و جزء داروهای گروه X است. ممکن است منجر به مرگ یا نقص عضو جنین شود.

عوارض جانبی آسیترتین

همانند ایزوتروتینویین نیمه عمر Acitretin نسبتاً کوتاه است اما در پلاسمای بعضی از بیماران مصرف کننده این دارو نیمه عمر طولانی تری از دارو مشاهده شده است. توصیه های گفته شده در کشورهای متفاوت کمی متغیر است اما باید حداقل به مدت 2 تا 3 سال بعد از اتمام دوره درمانی از حاملگی جلوگیری می شود و حداقل 1 تا 3 سال بعد از قطع مصرف دارو بیمار نباید خون اهدا کند. در طول مصرف دارو تا 2 ماه بعد از توقف درمان بیماران زن باید از مصرف الکل پرهیز کنند.

تداخلات دارویی آسیترتین

همانند Isotretinoin. در پلاسمای بعضی از بیماران دریافت کننده آسیترتین، غلظت هایی از etretinate مشاهده شده است، هم چنین آسیترتین یکی از متابولیت های etretinate می باشد، بنابراین در مصرف آسیترتین عوارض و تداخلات ناشی از etretinate دیده می شود مصرف همزمان Acitretin و الکل منجر به ایجاد etretinate می شود. در مورد تداخلات دارویی بین رتینوئیدها و داروهای هورمونی جلوگیری از بارداری. به مبحث مربوطه مراجعه نمائید.

هشدار ها آسیترتین

منع مصرف: بیش حساسیتی به رتینوئیدها (شامل آنژیوادم، کهیر) و پارابن ها؛ مصرف همزمان Methotrexate (افزایش ریسک هپاتیت)؛ مصرف همزمان با تتراسایکلین ها (افزایش ICP، pseudotumor cerebri)؛ مصرف همرمان الکل (حین درمان تا 2 ماه پس از قطع درمان)؛ نارسایی شدید کبد یا کلیه و در بیمارانی که سطح لیپید خونشان بالاتر از نرمال است؛ بارداری (تراتوژنیک)
احتیاط:
LFT ها 1 روز قبل و تست بارداری 2 هفته قبل از شروع درمان با این دارو بررسی شود
هایپراستوزیس در درمان طولانی مدت گزارش شده است
ناهنجاری های اسکلتی به خصوص در ستون مهره ها ممکن است ایجاد شود
افزایش سطح تری گلیسرید و کلسترول گزارش شده است؛ عوارض قلبی عروقی و پانکراتیت را بررسی نمایید
مشکلات چشمی مثل خشکی چشم، خارش و ریختن مژه/ ابرو گزارش شده است
می تواند سندروم نشت کاپیلاری بدهد
درماتیت اگزفولیاتیو و اریترودرم گزارش شده است

توصیه های دارویی آسیترتین

ریسک نقص های جنینی و تراتوژنسیتی برای بیمار توضیح داده شود
در صورتی که بیمار باردار است یا قصد بارداری یا شیردهی دارد باید به پزشک اطلاع دهد. لازم است زنان در سنین باروری از طریق 2 روش پیشگیری همزمان، حداقل یک ماه قبل از شروع درمان تا 3 سال پس از پایان درمان با Acitretin از بارداری جلوگیری کنند.

در صورت وقوع بارداری، رابطه جنسی پیش بینی نشده یا عقب افتادن سیکل قاعدگی حین درمان تا 3 سال پس از قطع دارو، به پزشک اطلاع داده شود
مردان و زنانی که این دارو را می گیرند نباید حین مصرف تا 3 سال پس از قطع درمان خون اهدا کنند
زنان باید از مصرف هرگونه الکل از هر منبعی (حتی داروهای OTC یا غذاها) حین درمان تا 2 ماه پس از قطع درمان پرهیز کنند
در صورت بروز علائم افسردگی یا سایر علائم روانی (مثل پرخاشگری، خودزنی، تفکر خودکشی) دارو را قطع کرده و سریعاً به پزشک اطلاع دهند.
اگر درد حاد شکمی یا استفراغ رخ داد به پزشک اطلاع داده شود
ریسک کاهش بینایی در شب وجود دارد؛ حین رانندگی یا کار با ماشین آلات در شب احتیاط شود
بیمارانی که از لنز تماسی استفاده می کنند، ممکن است حین مصرف دارو، نتوانند لنز را تحمل کنند؛ پمادهای لوبریکانت چشمی یا اشک مصنوعی پیشنهاد شود
در صورت انجام فوتوتراپی همزمان به پزشک اطلاع داده شود
بیمار باید از نور خورشید چه طبیعی و چه مصنوعی (مثل لامپ خورشیدی) اجتناب کنند
ممکن است پسوریازیس به صورت گذرا در ابتدا بدتر شود و منافع بالینی کامل تا 2-3 ماه پس از شروع درمان حاصل نشود
هرگونه داروی مصرفی همزمان چه نسخه ای، چه OTC و چه گیاهی و نیز بیماری های همزمان ذکر شود. همچنین از مصرف مکمل ویتامین A بالاتر از حداقل دوز روزانه اجتناب شود

دارو های هم گروه آسیترتین

ویتامین آ+ددیکلوفناک موضعیماینوکسیدیل-موضعیآلفاسپتآزالیک اسیدکالامینکلسیپوتریولتازاروتن-موضعیزینک اکسایدافالیزومبایزوترتینوئینپیمکرولیموسپدوفیلیندکسپانتنولآداپالنافلورنیتین موضعیآلی ترتینوئینآمینولوولینیک اسیدایمیکوئیمود موضعیکلاژنازماینوکسیدیل+آزلیک اسید+بتامتازونبگزاروتن-موضعیاوستکینومبسینکاتکینز-موضعیدوپیلومب

• اسامی تجاری فارسی
• اسامی تجاری انگلیسی